Anna Duńska była nie tylko królową małżonką: badanie dzieciństwa monarchini i jej wpływu na kulturę
„Historycznie głównym obszarem badań naukowych nad życiem Anny Duńskiej był czas, który spędziła na dworze Stuartów w Anglii”, zauważa Jemma Field, główna badaczka projektu Mapping Anna finansowanego w ramach programu „Maria Skłodowska-Curie”. „To anglocentryczne podejście utrudnia zrozumienie tego, jak status Anny Oldenburg wynikający z jej urodzenia oraz jej europejskie powiązania wpłynęły na rolę i znaczenie królowej na dworze oraz na politykę zagraniczną Stuartów, a także na to, jak jej międzynarodowe doświadczenia służyły jej celom, działaniom oraz kontaktom i uzasadniały jej zachowania”. Nadszedł czas, by uzupełnić braki w wiedzy. Korzystając z pomocy Jamesa Knowlesa, koordynatora projektu i aktualnego dziekana Wydziału Sztuki i Nauk Społecznych na Royal Holloway University of London, Field szczegółowo zbadała zasoby archiwalne, by dowiedzieć się więcej o działaniach Anny na rzecz kultury w Anglii i Szkocji, a także o podobnej aktywności jej rodziców i rodzeństwa. Badaczka przyjrzała się również ówczesnym powiązaniom między europejską a brytyjską, angielską i szkocką kulturą. Celem projektu było „konsekwentne dążenie do okrycia ważnej roli, jaką dzieciństwo spędzone w Danii i Norwegii (a także aktywność jej rodzeństwa na dworach współmałżonków) odegrało w późniejszej aktywności kulturalnej królowej i sposobie postrzegania jej statusu”, wyjaśnia Field. Głównym punktem zaczepienia dla badań była imponująca sieć kontaktów Anny Duńskiej z innymi członkami dynastii, a w szczególności jej relacje z matką i ciotkami. Odnoszą się do tego słowa Knowlesa: „Kluczem jest to, w jaki sposób w okresie nowożytnym kobiety z wyższych sfer wykorzystywały kulturę do wzmocnienia swojej pozycji – przede wszystkim w dyplomacji i polityce zagranicznej, gdzie odgrywały większą i bardziej bezpośrednią rolę, niż do tej pory uważano”. To bardzo ważne w kontekście politycznego znaczenia badań. „Po części wymaga to od nas zwrócenia uwagi na różne sposoby prowadzenia polityki – co samo w sobie stanowi ogromną zmianę w spojrzeniu na ten okres i związany z płcią podział ról, atrybutów i władzy”, podkreśla naukowiec.
Dotarcie do szerszego grona odbiorców
W ramach innego badania przeprowadzono analizę zachowanych pamiątek po Annie Duńskiej, które znajdują się na terenie Danii, Szwecji, Anglii i Szkocji. Na podstawie ustaleń napisano kilka referatów konferencyjnych i recenzowanych artykułów, w tym jeden opublikowany w czasopiśmie The Court Historian. Field przygotowuje również monografię, którą ma wydać oficyna Manchester University Press. O pracach realizowanych w ramach projektu i ich wynikach było słychać nie tylko w środowisku naukowym. Na przykład na antenie rozgłośni BBC Radio Scotland podczas programu „Time Travels” wyemitowano wywiad dotyczący tej inicjatywy. Field pisze właśnie esej o strojach i biżuterii na dworze Stuartów, który początkowo miał pojawić się w katalogu towarzyszącym wystawie poświęconej królowi Jakubowi I Stuartowi.
Dlaczego uznanie dziedzictwa jest ważne
Pytana o kwestię płci, Field stwierdza: „Uświadamianie społeczeństwu i społeczności naukowej roli kobiet w historii wymaga ciągłej rozmowy”. Badaczka zaznacza także, że projekt Mapping Anna potwierdza polityczne znaczenie nowożytnych form życia kulturalnego, dodając: „Pokazuje to, w jaki sposób kobiety z powodzeniem wykorzystywały je, by potwierdzić swoją pozycję, zwizualizować swoje polityczne ambicje lub pokazać swoją lojalność, przychylność bądź przynależność do dynastii”. Wyniki przeprowadzonych badań pomogły odkryć, że dziedzictwo dynastyczne Anny miało kluczowe znaczenie dla jej małżeństwa. Field podsumowuje: „projekt przyczynił się do lepszego zrozumienia roli i znaczenia, jakie Anna Duńska miała na dworach Stuartów, a ponadto dyskredytuje on negatywnie oceniające ją piśmiennictwo historyczne, które powstawało jeszcze w drugiej połowie XX wieku”.
Słowa kluczowe
Mapping Anna, Anna Duńska, dwór Stuartów, królowa małżonka, doświadczenia międzynarodowe, wkład w kulturę, piśmiennictwo historyczne, dynastyczne dziedzictwo
