Zatrzymać czas – praktyka mrożenia komórek jajowych przez zdrowe kobiety
Temat ten przyciągnął uwagę socjolożki Nitzan Zarfaty, która zbadała go w ramach projektu TIMEGG, chcąc poznać jego etyczne i społeczne konsekwencje. Badaczka chciała przede wszystkim poznać zdanie kobiet i specjalistów w Niemczech i Izraelu na temat mrożenia komórek jajowych. Praktyka ta jest jeszcze stosunkowo młoda, dlatego brakuje wiarygodnych danych dotyczących liczby kobiet decydujących się na nią. W 2012 roku w Niemczech zbiegowi poddały się 22 kobiety, a już w następnym roku – ponad 100. Z kolei w Izraelu ponad 1 000 kobiet zamroziło swoje komórki jajowe w 2018 roku. Kobiety, z którymi rozmawiała Zarfaty, można zasadniczo podzielić na trzy grupy. Niektóre rozmówczynie z Niemiec nie były pewne, czy chcą mieć dzieci, a zamrożenie komórek jajowych pozwoliło im na podjęcie tej decyzji w późniejszym czasie. Druga grupa, w której znalazły się zarówno kobiety z Niemiec, jak i Izraela, była pewna, że chce mieć dzieci, ale nadal czekały na odpowiedniego partnera. W Izraelu Zarfaty spotkała się także z kobietami wyznającymi judaizm, które chciały mieć wiele dzieci, a mrożenie komórek jajowych było dla nich narzędziem do długoterminowego planowania rodziny. „Kobiety, które decydują się w ten sposób zabezpieczyć swoje szanse na ciążę w przyszłości, by móc poświęcić się karierze zawodowej, często spotykają się z krytyką ze strony społeczeństwa”, mówi Zarfaty. „Ich działania określa się jako rewolucyjne, a tymczasem kierują nimi bardzo tradycyjne pobudki”.
Właściwy moment
W Izraelu średni wiek kobiet zgłaszających się na zabieg obniżył się w ciągu ostatnich lat – w 2016 roku wynosił 37 lat. W Niemczech nie obowiązują żadne limity co do wieku pacjentki, a w Izraelu metoda ta jest dostępna jedynie dla kobiet w wieku od 30 do 41 lat. Jest to bardzo istotna kwestia, jako że płodność kobiety spada wraz z wiekiem, a i zapłodnienie in vitro ma mniejsze szanse na powodzenie w późniejszych latach. „20 zamrożonych komórek jajowych daje kobietom w wieku około 35 lat 80 % szans na jedno dziecko”, podkreśla Zarfaty. Jednak ograniczenia wiekowe dotyczące mrożenia komórek jajowych i czas powszechnie uznany za odpowiedni na macierzyństwo nie są kształtowane tylko przez poglądy społeczne, ale znajdują także potwierdzenie w naukach przyrodniczych i biologii.
To nie jest łatwy wybór
Mrożenie komórek jajowych to wymagający proces, zarówno pod względem fizycznym, jak i emocjonalnym, dlatego zdaniem Zarfaty należy brać pod uwagę motywacje kobiet z różnych grup. „Rozmowy z kobietami ukazują to zjawisko z zupełnie innej perspektywy”, wyjaśnia. „Uważam, że ich doświadczenia stanowią cenne źródło wiedzy, z którego czerpać powinni zarówno naukowcy, jak i decydenci podejmujących decyzje dotyczące kobiet”. Ograniczona szansa na powodzenie, ilość sprzecznych informacji i kwestie społeczne związane z procesem mrożenia komórek jajowych świadczą o tym, jak ważne jest, aby kobiety otrzymywały wartościowe porady na każdym etapie procesu. Zarfaty chce opublikować poradnik dla lekarzy na temat świadomej zgody w kontekście procesu mrożenia komórek jajowych i poprawić doświadczenia kobiet. Omawiane badanie przeprowadzono dzięki wsparciu z działania „Maria Skłodowska-Curie”. „Jestem niezmiernie wdzięczna za przekazane mi środki”, dodaje Zarfaty. „Pomogły mi one osiągnąć dojrzałość zawodową – UE stwarza doskonałe ku temu warunki”. Zapytana o swoje przyszłe plany, odpowiada krótko: „Publikacje, publikacje i jeszcze raz publikacje”.
Słowa kluczowe
TIMEGG, komórka jajowa, mrożenie, płodność, Niemcy, Izrael, rodzina, planowanie, zapłodnienie in vitro, kobiety
