Potencjał energetyczny skoncentrowanej energii słonecznej w Europie
W CSP kryje się znaczny potencjał dostarczania elektryczności na żądanie pochodzącej ze źródła energii odnawialnej nie tylko w krajach Europy południowej, lecz także w jej środkowej części oraz w krajach północnych. Yolanda Lechón z hiszpańskiego Ośrodka Badań nad Energią, Środowiskiem i Technologią (CIEMAT), koordynatorka projektu MUSTEC mówi: „Naszym podstawowym celem jest wskazanie barier ograniczających wprowadzanie systemów CSP w Europie i ich przezwyciężenie. Jednocześnie badamy potencjalne czynniki napędzające, które mogłyby przyspieszyć nawiązywanie współpracy. Uważamy, że wewnątrzeuropejski handel CSP może odegrać istotną rolę w dekarbonizacji, stabilizacji i integracji europejskiej sieci zasilania”.
Konkurencyjność CSP w dekarbonizacji rynku energetycznego
Aby wskazać czynniki wpływające na konkurencyjność CSP na europejskim rynku energii elektrycznej, badacze pracujący nad projektem MUSTEC przyjrzeli się środowisku rynkowemu i przyszłemu rozwojowi parametrów techniczno-ekonomicznych w projektach CSP. W szczególności dotyczy to cen węgla oraz stopnia, w jakim w przyszłości będzie można obniżyć jednostkowy koszt wytwarzania energii elektrycznej (LCOE) dla CSP. „W ujęciu wartości LCOE systemy CSP mogą okazać się konkurencyjne, ponieważ zapewniają alternatywę dla innych zdekarbonizowanych technologii wytwarzania energii (PV lub lądowych farm wiatrowych), szczególnie jeśli uwzględnimy też znaczny potencjał magazynowania tej energii. Technologia może zapewnić nawet 4 godziny magazynowania”, podkreśla Lechón. Poza wysiłkami podejmowanymi w ramach wyznaczonych celów badawczo-rozwojowych głównym czynnikiem mogącym obniżyć LCOE systemów CSP jest obniżenie kosztów inwestycji. Autorzy projektu MUSTEC mają świadomość, że pakiety projektów CSP wymagają finansowania oraz ram inwestycyjnych, które pozwolą ograniczyć związane z nimi ryzyko. „Główną przewagą rynkową systemów CSP jest dyspozycyjność generowanej energii elektrycznej”, podkreśla Lechón. Elastyczność to wyróżnik tego rozwiązania, dlatego autorzy projektu MUSTEC skupili się na osiągnięciu odpowiedniej oferty cenowej oraz przygotowaniu ambitnej polityki energetycznej i klimatycznej, które będą oddawać wartość możliwości zarządzania, jaką dają systemy CSP.
Strategia obrana w ramach projektu MUSTEC odzwierciedleniem sukcesu w Hiszpanii
Hiszpańscy partnerzy projektu doradzali rządowi, zapewniając naukowe wsparcie polityki ekspansji systemów CSP w Hiszpanii. Dokładniej rzecz ujmując, pracownicy centrum CIEMAT służyli radą podczas prac nad narzędziem do planowania polityki energetycznej TIMES-SINERGIA wykorzystanym do opracowania krajowych planów na rzecz energii i klimatu z uwzględnieniem technologii CSP. Ponadto instytut CSIC, jeden z partnerów projektu MUSTEC, na życzenie rządu pełnił funkcję doradcy podczas projektowania aukcji odnawialnej energii elektrycznej ze szczególnym uwzględnieniem źródeł dyspozycyjnych, takich jak systemy CSP. Co istotne, inny partner projektu MUSTEC, instytut RIE ELCANO, podniósł kwestię względów geopolitycznych i bezpieczeństwa. Rozbudowany dialog, w którym uczestniczyli także decydenci, dotyczył przede wszystkim roli ropy i gazu w krajowych strategiach w Hiszpanii. Nawiązanie bliskiej współpracy między hiszpańskim Ministrem ds. Transformacji Ekologicznej a członkiem Europejskiego Stowarzyszenia na rzecz Elektryczności Słonecznej ESTELA, instytutem Protermodolar, przyczyniło się do zwiększenia zainteresowania tą technologią. W odpowiedzi na potrzebę wprowadzenia zaawansowanych rozwiązań technologicznych hiszpański partner projektu, firma COBRA, podjął się koordynacji pewnych inicjatyw na polu prowadzonych w UE badań. Jednym z takich projektów jest HYSOL, którego celem jest opracowanie odpowiednich konfiguracji hybrydowych dla systemów CSP. Jednocześnie rząd Hiszpanii konsekwentnie wprowadził technologię CSP do swojego krajowego planu na rzecz energii i klimatu. W roku 2030 będziemy już dysponować dodatkowymi 5 GW energii pochodzącej z systemów CSP, przy 2,3 GW uzyskiwanych w roku 2020. Powstaną też mechanizmy wsparcia, które pozwolą uwzględnić systemową wartość tej technologii.
Implikacje zmian geopolitycznych i ekonomicznych w dobie COVID-19
Wsparcie dla mechanizmów współpracy na rzecz użycia CSP pozostaje w zgodzie z założeniami Europejskiego Zielonego Ładu i jednocześnie przyniesie korzyści redystrybucyjne polegające na promowaniu zrównoważonej działalności ekonomicznej o znacznej wartości dodanej w południowych państwach członkowskich. Lechón zauważa: „Kryzys związany z pandemią koronawirusa zmienił wewnętrzny krajobraz geopolityczny i energia nie stanowi tutaj wyjątku”. Większa integracja systemów CSP, a także wymiana energii odnawialnej i mechanizmów współpracy przyniesie Europie konkretne korzyści geopolityczne i ekonomiczne, szczególnie cenne w dobie kryzysu. Podnoszenie bezpieczeństwa energetycznego i przykładowo umożliwienie integracji odnawialnych źródeł energii da południowym krajom członkowskim UE, które ucierpiały najbardziej w wyniku kryzysu, nowe możliwości. Kraje te dysponują zasobami, technologią i zapleczem przemysłowym oraz inżynierskim, które umożliwi im wykorzystywanie energii słonecznej i czerpanie zysków z konstrukcji i wykorzystania infrastruktury do generacji i magazynowania energii. Lechón podsumowuje: „Projekt MUSTEC zawiera propozycję włączenia mechanizmów współpracy w zakresie CSP do głównego nurtu branży oraz ich szybkie śledzenie. Oba te czynniki powinny stać się spójną wewnętrzną geopolityczną odpowiedzią UE na kryzys związany z COVID-19”.
Słowa kluczowe
MUSTEC, CSP, energia, geopolityka, skoncentrowana energia słoneczna, bariery, Hiszpania
