AtlantOS – zintegrowany system obserwacji całego Atlantyku
Ocean Atlantycki, mający ogromne znaczenie dla handlu i rybołówstwa, stanowi jedną z pierwszych linii obrony przed zmianą klimatu. I chociaż wszystkie dowody wskazują na przyspieszone ocieplanie się wody, zwiększenie zakwaszenia i osłabienie prądu morskiego, powstało niewiele inicjatyw monitorujących te zmiany i badających ich wpływ. W pełni zintegrowany system monitorowania całego Oceanu Atlantyckiego przyniósłby korzyści społeczne, ekonomiczne i naukowe – taki właśnie cel przyświeca konsorcjum projektu AtlantOS (Optimizing and Enhancing the Integrated Atlantic Ocean Observing System). „Stworzyliśmy ten projekt z zamiarem poprawy monitorowania Atlantyku. Wykorzystaliśmy w tym celu ramy obserwacji oceanicznych pozwalające określić skuteczne praktyki w zakresie ustalania wymogów, koordynowania sieci obserwacyjnych i dostarczania informacji”, mówi koordynator projektu AtlantOS, Martin Visbeck, z Centrum Badań Oceanicznych GEOMAR Helmholtz w Kilonii. „Chcieliśmy stworzyć międzynarodowy system, który byłby bardziej zrównoważony, wydajny, zintegrowany i odpowiedni do tego celu”. Nie było to jednak łatwe zadanie. Aby przekuć wizję w realne rozwiązanie, partnerzy projektu musieli dokładnie poznać strukturę takiego systemu. Przez 4,5 roku konsorcjum prowadziło dogłębne badania wszystkich aspektów obserwacji oceanów. Partnerzy przeanalizowali obecne możliwości i braki trzech istotnych komponentów – fizycznego, biochemicznego i biologicznego – oraz wytyczyli kierunek rozwoju technologicznego na przykład w zakresie czujników. „Dzięki wysiłkom zespołu w 2019 roku odnotowaliśmy znaczny postęp w monitorowaniu Oceanu Atlantyckiego, także pod względem koordynacji i współpracy, w porównaniu z rokiem 2015. Ponadto poprawa w zakresie obserwacji, koordynacji i zarządzania danymi stały się inspiracją dla innych inicjatyw na świecie”, zauważa Visbeck.
Zjednoczeni w jednym celu
Prawdopodobnie najważniejszym osiągnięciem projektu, które decyduje o jego sukcesie, było zaangażowanie wszystkich zainteresowanych stron po obu stronach Atlantyku – w skład konsorcjum weszło 62 partnerów z 18 państw. Trine Dale z Norweskiego Instytutu Badań Wody dostarczyła istotnych informacji na temat norweskiej akwakultury, wymagań dla akwakultury przybrzeżnej i monitorowania szkodliwych zakwitów planktonu. Wysiłki jej i innych partnerów projektu zaowocowały opracowaniem nowego narzędzia wspierającego procesy decyzyjne związane z wyborem miejsca dla akwakultury przybrzeżnej oraz wydaniem biuletynów na temat szkodliwych zakwitów planktonu w różnych państwach Unii Europejskiej. „Osiągnięcia projektu udokumentowano w postaci zestawów danych, protokołów, dokumentów programowych, broszur, biuletynów informacyjnych, plakatów, filmów i artykułów naukowych”, dodaje Visbeck. „Nasza praca przyczyniła się między innymi do poprawy zasięgu przestrzennego i precyzji parametrów, poprawy monitorowania całego basenu, zwiększenia jakości informacji i poprawy dostępu do danych. Udało nam się także zwiększyć zaangażowanie sektora prywatnego, klimatologów i oceanologów, organizacji pozarządowych i edukatorów, agencji opracowujących produkty informacyjne dotyczące oceanów, a także podmiotów zaangażowanych w zwiększanie świadomości na temat oceanów”. Partnerzy tacy jak Caroline Cusack z irlandzkiego Instytutu Morskiego mają nadzieję, że w przyszłości rozwiązanie AtlantOS zostanie wdrożone jako system monitorowania na poziomie basenu, który obejmowałby na przykład cały basen oceaniczny, i że w dalszym ciągu prowadzone będą działania zmierzające do osiągnięcia tego celu. Konsorcjum już dokłada wszelkich starań, aby utrzymać tempo projektu, realizując strategię AtlantOS i rozwijając strukturę zarządzania. We wrześniu 2019 roku uczestnicy projektu brali aktywny udział w konferencji OceanObs Conference na Hawajach odbywającej się co dziesięć lat. Projekt AtlantOS z powodzeniem zjednoczył społeczności zajmujące się obserwacją oceanów, które w przeszłości ze sobą nie współpracowały. Visbeck wyraża także przekonanie, że projekt pomógł istniejącym unijnym serwisom informacyjnym, takim jak usługa programu Copernicus w zakresie monitorowania środowiska morskiego (CMEMS) i europejska sieć informacji i obserwacji środowiska morskiego (EMODNET). Projekt AtlantOS zaowocował powstaniem systemu obserwacji całego Oceanu Atlantyckiego AtlantOS, który został oficjalnie uruchomiony w 2019 roku podczas sympozjum wysokiego szczebla w Paryżu.
Słowa kluczowe
AtlantOS, Ocean Atlantycki, system obserwacji, system na poziomie basenu