Obserwacje środowiskowe źródłem wiedzy dla obywateli i wsparciem dla decydentów
Obserwacje środowiskowe to kluczowy element zapewniania bezpieczeństwa żywnościowego, ograniczania ryzyka wystąpienia klęsk żywiołowych, monitorowania ekosystemu, zarządzania źródłami energii i surowcami mineralnymi, utrzymywania infrastruktury i transportu, a także wielu innych działań. Dostarczają one szeroką gamę produktów i informacji, które stanowią podstawę licznych aplikacji i usług wspierających wymienione obszary, a także pomagających w osiągnięciu celów Europejskiego Zielonego Ładu i transformacji klimatycznej. Wciąż jednak potencjał obserwacji środowiskowych nie jest w pełni wykorzystywany.
Połączenie danych obserwacyjnych poprawi monitorowanie środowiska
W obliczu zmiany klimatu, utraty bioróżnorodności i innych problemów środowiskowych, które coraz bardziej niepokoją obywateli i wymagają natychmiastowej reakcji decydentów politycznych, precyzyjne informacje na temat kondycji naszej planety są na wagę złota. Połączenie danych z satelitów, czujników powietrznych i naziemnych, czujników monitorujących środowisko morskie oraz danych zebranych przez obywateli, dostarcza cennych informacji na temat stanu lądu, mórz i oceanów, atmosfery i biosfery. Wymienione źródła danych wzajemnie się uzupełniają, dostarczając informacji w różnej rozdzielczości czy skali czasowej i geograficznej. Kalibracja i walidacja danych satelitarnych wymaga ponadto danych zbieranych in situ. Dodatkowo ze względu na panującą pandemię potrzeba szybkiej wymiany informacji i danych w skali regionalnej i globalnej nigdy nie była tak pilna. Zespoły naukowe zajmujące się obserwacjami środowiskowymi dowiodły swoich umiejętności, uruchamiając kilka inicjatyw, takich jak dedykowana strona internetowa programu kosmicznego Unii Europejskiej poświęcona COVID-19 i portal informacyjny, „Szybka reakcja na koronawirusa i obserwacje środowiskowe”, stworzony przez program Copernicus i Europejską Agencję Kosmiczną.
Inicjatywa EuroGEO
Unijne programy ramowe w zakresie badań naukowych i innowacji zapewniają ciągłe wsparcie finansowe inicjatywom związanym z obserwacjami środowiskowymi. Aby zmaksymalizować wpływ unijnych inwestycji i wykorzystać wiedzę zdobytą podczas realizacji różnych programów, takich jak Copernicus, podczas dorocznego posiedzenia plenarnego GEO w październiku 2017 roku uruchomiono inicjatywę EuroGEO. Celem EuroGEO jest ugruntowanie pozycji Europy jako lidera w dziedzinie obserwacji Ziemi, koordynowanie jej wkładu w Grupę ds. Obserwacji Ziemi, a także wychodzenie naprzeciw potrzebom użytkowników końcowych i obywateli poprzez przekształcanie danych z obserwacji środowiskowych w wiarygodne i użyteczne informacje. Jednym z największych wyzwań, z jakim zmierzy się zespół EuroGEO, jest zmiana podejścia ze zorientowanego na dane na rzecz podejścia zorientowanego na użytkownika, co zagwarantuje efektywne wykorzystywanie danych. Dostęp do tego niezwykle cennego źródła wiedzy będzie miał każdy – od pracujących na polach rolników, przez leśniczych, decydentów, badaczy zaangażowanych w analizę środowiskową, aż po obywateli i sektor prywatny.
Przedsmak działań w zakresie obserwacji środowiskowych
W tej broszurze CORDIS Results Pack zapoznasz się z dziewięcioma finansowanymi przez UE projektami, które są zaangażowane w zwiększanie możliwości Europy w zakresie obserwacji środowiskowych i tworzenie rozwiązań spełniających potrzeby konkretnych użytkowników, a ponadto aktywnie uczestniczą w realizacji celów inicjatywy EuroGEO. W ramach projektu NextGEOSS powstało europejskie centrum danych i platforma, które zapewniają dostęp do danych środowiskowych, dotyczących przede wszystkim Europy, dostarczanych przez narodowe programy lub europejskie projekty badawcze. Wykorzystując pakiet połączonych usług i rozwiązań w chmurze, projekt udostępnia zintegrowany system wspierający szeroką gamę aplikacji, które wpisują się w działania dążące do realizacji celów zrównoważonego rozwoju ONZ. Projekty GROW, Ground Truth 2.0 LANDSENSE i SCENT zachęcały obywateli do aktywnego uczestnictwa w zbieraniu i wykorzystywaniu danych z obserwacji środowiskowych w celu monitorowania wilgotności gleby, powodzi, susz, konfliktów człowiek–przyroda i zmian w użytkowaniu gruntów. Z kolei zespół z projektu ECOPOTENTIAL w oparciu o dane środowiskowe monitorował i starał się zrozumieć zmiany w ekosystemie obszarów chronionych. Niektóre projekty skupiały się na określonych obszarach geograficznych. Projekt AtlantOS wspierał współpracę i integrację w zakresie działań obserwacyjnych na obszarze całego Oceanu Atlantyckiego, a naukowcy z projektu GEO-CRADLE stworzyli regionalne centrum danych, plan działania dotyczący rozwoju możliwości w zakresie obserwacji środowiskowych i sieć interesariuszy w Afryce Północnej, w basenie Morza Śródziemnego i na Bałkanach. Ostatnim z prezentowanych w tej broszurze projektów jest czteroletni projekt e-shape, który rozpoczął się w maju 2019 roku i potrwa do kwietnia 2023 roku. Ma on kluczowe znaczenie dla inicjatywy EuroGEO i umożliwi czerpanie z niej jak największych korzyści. W projekt e-shape zaangażowanych jest obecnie 55 partnerów, którzy zjednoczyli się we wspólnym celu stworzenia kompleksowego pakietu usług w zakresie obserwacji środowiskowych poprzez wdrożenie 27 działań pilotażowych poświęconych siedmiu obszarom tematycznym zgodnym z celami zrównoważonego rozwoju. Projekt ponadto wspiera przedsiębiorczość i zrównoważony rozwój skalowalnych usług.