Badania ponad granicami, czyli innowacyjne narzędzia do walki z pożarami opracowane przez europejskich i australijskich naukowców
Rok 2019 był rekordowy pod względem liczby pożarów w Europie: sezon pożarowy zaczął się wyjątkowo wcześnie i już w maju liczba pożarów przekroczyła ogólny wynik za cały 2018 rok. Każdego roku kraje na całym świecie próbują poradzić sobie z zagrożeniem pożarowym, zatem potrzebne są bit.ly/2DXiq2q (kompleksowe badania), dzięki którym będzie można stworzyć narzędzia do przewidywania pożarów, zapobiegania im oraz łagodzenia ich destrukcyjnego wpływu na środowisko, społeczeństwo i gospodarkę. Chcąc wykorzystać potencjał wymiany wiedzy jako oręż do walki z tym globalnym problemem, zespół projektu GEO-SAFE stworzył sieć badań nad pożarami łączącą europejskich i australijskich naukowców oraz strażaków. Dzięki wsparciu z działania „Maria Skłodowska-Curie” zespołowi projektu udało się osiągnąć znaczne postępy w zakresie mapowania ryzyka i planowania ewakuacji oraz opracować modele podejmowania decyzji w obszarze działań zapobiegawczych i prewencyjnych.
Nowe modele do mapowania ryzyka, planowania ewakuacji i podejmowania decyzji
Jednym z celów projektu była poprawa jakości i użyteczności mapowania ryzyka pożarowego. W tym zakresie zespół opracował metodę pozwalającą na odtwarzanie rzeźby terenu z obrazów wykonanych za pomocą dronów, samolotów i satelitów. Szczególnie przydatne okazały się obrazy z dronów ze względu na wyższą rozdzielczość zdjęć, na których udało się uchwycić więcej szczegółów z mniejszych obszarów. „Na podstawie takich obrazów można tworzyć trójwymiarowe mapy oraz przewidywać rozprzestrzenianie się pożaru lub identyfikować miejsca, w których może wybuchnąć, co jest istotną innowacją wspierającą modelowanie ryzyka pożarowego i podejmowanie decyzji”, wyjaśnia koordynator projektu Edwin Galea. Kolejnym kluczowym obszarem badań w ramach projektu było bit.ly/2FCwVJG (planowanie ewakuacji). Korzystając z istniejącego modelu, urbanEXODUS, zespół projektu stworzył narzędzie do modelowania ewakuacji, które jest pierwszym tego typu rozwiązaniem integrującym modele zachowań pieszych, ruchu pojazdów i rozprzestrzeniania się pożarów. Można je wykorzystywać do przeprowadzania symulacji ewakuacji dużych społeczności różnymi metodami: ewakuacji pieszej lub środkami transportu. Narzędzie jest zatem ogromnym wsparciem dla osób zarządzających akcjami gaśniczymi, ponieważ pozwala im decydować o tym, kiedy na danym obszarze można bezpiecznie zarządzić i przeprowadzić ewakuację.
Klucz do sukcesu? Wielodyscyplinarny, międzynarodowy zespół
W prace w ramach projektu zaangażowanych było 107 naukowców i użytkowników końcowych reprezentujących 20 organizacji partnerskich z sześciu europejskich krajów (Hiszpania, Francja, Włochy, Holandia, Szwajcaria i Zjednoczone Królestwo) i z Australii. Uczestniczący w projekcie naukowcy reprezentowali szeroki zakres dyscyplin (np. matematyka, modelowanie, bezpieczeństwo pożarowe i psychologia behawioralna). Podczas prac współpracowali z badaczami specjalizującymi się w innych dziedzinach oraz z użytkownikami końcowymi, żeby zrozumieć potrzeby w zakresie planowania i logistyki akcji gaśniczych oraz dowiedzieć się, jakie narzędzia będą przydatne podczas sytuacji kryzysowych. „Zarządzanie projektem z tak dużą liczbą naukowców, z tak wielu organizacji i z tak wielu krajów to nie lada wyzwanie!”, mówi Galea. Nie wspominając nawet o tym, jak skomplikowana jest koordynacja dużego przedsięwzięcia, gdy jego uczestnicy znajdują się w 10 różnych strefach czasowych. Co więcej, w czasie realizacji projektu sezony pożarowe w Europie i Australii były wyjątkowo trudne. Z tego względu współpraca z użytkownikami końcowymi była utrudniona, ponieważ byli oni skupieni na walce z pożarami. Pomimo wszystkich wyzwań projekt GEO-SAFE zakończył się sukcesem, umożliwiając wymianę doświadczeń pomiędzy partnerami z Europy i Australii. Zespół projektu opublikował łącznie 107 publikacji, zorganizował 10 międzynarodowych warsztatów oraz przeszkolił 21 doktorantów, których praca przyczyni się do wyznaczenia nowych kierunków badań, tym samym umożliwiając zwiększenie bezpieczeństwa obywateli, obiektów i środowiska w przyszłości.
Przyszłość badań naukowych w zakresie pożarów
Galea nie ma żadnych wątpliwości co do dalszej pomyślnej przyszłości badań naukowych w zakresie pożarów. Jak wyjaśnia: „Nowości w tym obszarze są bardzo ekscytujące, ponieważ pokazują, że społeczeństwo nie jest kompletnie bezbronne w obliczu niszczącej siły pożarów. A co ważniejsze, może podejmować zdecydowane działania, żeby ograniczyć skutki pożarów, jeszcze zanim wybuchną”. Partnerzy już planują realizację nowych projektów opartych na rezultatach projektu GEO-SAFE. Mimo że jest to dobra wiadomość szczególnie z punktu widzenia badań nad pożarami, Galea zaznacza, że narzędzia komputerowe, takie jak urbanEXODUS, będą też rozwijane pod kątem ich stosowania w innych sytuacjach kryzysowych, np. do ewakuacji ludności podczas powodzi, trzęsień ziemi, wybuchów wulkanów, wycieków chemikaliów czy aktów terrorystycznych.
Słowa kluczowe
GEO-SAFE, pożar, Europa, Australia, ewakuacja, podejmowanie decyzji, modelowanie, walka z pożarami, modelowanie ryzyka, urbanEXODUS, wymiana wiedzy