Nowe metody pozwolą uzyskać lepsze narządy do przeszczepu
Pacjenci czekający na dawcę narządów znajdują się na długich listach oczekujących. Każdego roku około 41 000 pacjentów w Europie przechodzi operację transplantacji. W tym samym czasie kolejne 48 000 osób dopisuje się na listę. Aby większej liczbie biorców można było zapewnić narządy od dawców, coraz częściej lekarze zmuszeni są wykorzystywać narządy w gorszym stanie, będącym skutkiem braku lub niewystarczającej ilości tlenu i składników odżywczych podczas pozyskiwania narządów z ciała dawcy, przechowywania ich i przeprowadzania samej transplantacji. Nowe techniki badane w ramach finansowanego ze środków UE projektu COPE mogą pomóc rozwiązać ten problem i zwiększyć liczbę dostępnych do przeszczepu nerek i wątrób w optymalnym stanie. „Musimy przyjmować więcej narządów, by listy oczekujących nie wydłużały się o dodatkowe osoby”, stwierdza koordynator projektu, Rutger Ploeg z Wydziału Nauk Chirurgicznych Uniwersytetu Oksfordzkiego w Nuffield w komunikacie prasowym opublikowanym w witrynie internetowej Open Access Government. „Te nowe techniki umożliwią nam skuteczniejszą ocenę przekazanych wątrób i nerek oraz osiągnięcie lepszych rezultatów po transplantacji”, dodaje Ploeg. Nowe metody wiążą się z perfuzją maszynową wytwarzającą stały przepływ płynu zwanego perfuzatem przez przekazany narząd, zanim zostanie on wszczepiony. Zespół projektu skupił się na nerkach i wątrobach. Naukowcy zbadali dwie techniki, które przyniosły lepsze rezultaty niż zwyczajowy transport narządów w skrzynkach z lodem.
Wątroby w temperaturze ciała
W ramach badań klinicznych dotyczących przeszczepu wątroby zespół projektu przetestował skuteczność normotermicznej perfuzji maszynowej. Innymi słowy, zamiast przechowywać wątrobę w zimnym płynie, przeprowadzono perfuzję w temperaturze ciała. Dzięki tej metodzie zauważono dużą poprawę w funkcjonowaniu narządu tuż po transplantacji. Chirurdzy mieli więcej czasu niż zwyczajowe 10 godzin od momentu pozyskania narządu, by przygotować się do operacji. „Normotermiczna perfuzja maszynowa wątroby okazała się być bezpieczną i skuteczniejszą metodą utrzymania narządu w odpowiednim stanie niż statyczne przechowywanie w schłodzonym pojemniku, co ograniczyło uszkodzenia przeszczepu i wskaźnik odrzucenia narządów”, czytamy na stronie projektu.
Tlen dla nerek
Metoda zastosowana w przypadku nerek wiązała się z wykorzystaniem natlenionej zimnej perfuzji maszynowej. Wyniki projektu wykazały, że perfuzat bogaty w tlen wspomaga funkcjonowanie nerek, obniża ryzyko niepowodzenia transplantacji oraz zmniejsza o połowę ryzyko, że organizm biorcy odrzuci narząd dawcy. Projekt COPE (Consortium on Organ Preservation in Europe) zakończył się w 2018 roku. Jego twórcy pomogli wprowadzić techniki utrzymywania narządów w odpowiednim stanie, dzięki którym wzrośnie liczba wątrób i nerek nadających się do transplantacji. Jednakże na tym praca naukowców się nie kończy. Nadal trzeba jeszcze wiele zrobić, by uzyskać większy wskaźnik udanych operacji. Jak zauważa Ploeg, „[w] kontekście europejskim współpraca pomiędzy ośrodkami transplantacyjnymi jest kluczowa. Dla społeczności medycznej Unia Europejska jest idealnym mechanizmem, który umożliwia prowadzenie międzynarodowych badań klinicznych i skuteczniejsze leczenie pacjentów”. Więcej informacji: strona projektu COPE
Słowa kluczowe
COPE, narząd dawcy, nerka, wątroba, transplantacja