Przyszłość czystego powietrza w europejskich miastach
Finansowany ze środków UE projekt ClairCity miał na celu szerzenie wśród opinii publicznej lepszego zrozumienia przyczyn niskiej jakości powietrza. W tym celu zapytano mieszkańców miast o ich opinię na temat zanieczyszczeń powietrza i emisji dwutlenku węgla. Następnie, wykorzystując dane geograficzne o wysokiej rozdzielczości, zespół utworzył modele emisji na podstawie aktywności, w których ankietowani biorą udział, i na bazie analizy ilościowej ocenił ich rolę w generowaniu zanieczyszczeń powietrza. Na koniec opracowano plany działań, które przekazano miejskim decydentom. Wybrano sześć miast, z których każde boryka się z innymi problemami związanymi z zanieczyszczeniem powietrza – w niektórych, na przykład w Bristolu i Amsterdamie, głównym problemem jest niewątpliwie NO2, a w innych, jak w Sosnowcu, jest nim pył zawieszony (PM10). Ponadto ich mieszkańcy wykazują różne zachowania skutkujące zanieczyszczeniem: w Bristolu i Amsterdamie największą bolączką jest transport drogowy, a w Sosnowcu – domowe piece. Miasta różnią się też podejściem do kwestii zaangażowania publicznego. Na przykład w Bristolu wdrożono działania nakierowane na dzieci i mniejszości etniczne, czyli grupy o zwiększonym ryzyku zapadania na choroby wywołane zanieczyszczeniem powietrza. Zamiast polegać wyłącznie na ankietach online, odwiedzano dzielnice, gdzie grupy te są najliczniej reprezentowane, i prowadzono bezpośrednie rozmowy z ich mieszkańcami. W ramach projektu zastosowano wiele sposobów mobilizacji mieszkańców: działania prowadzone w szkołach, filmy, badanie metodą delficką i przygotowana przez zespół projektu gra Skylines. „Najważniejszym wnioskiem płynącym ze sprawozdań jest to, że aktywizacja różnych grup ludzi wymaga odmiennych działań. Co więcej, im większe zaangażowanie danej osoby w aktywność, tym większa szansa, że lepiej zrozumie poruszane kwestie i zadeklaruje chęć zmiany swoich zachowań”, wyjaśnia Laura Fogg-Rogers, pełniąca w projekcie rolę kierownika ds. komunikacji.
Zdrowie w wielkim mieście
Ostatnia faza projektu przypadła na okres pandemii, co przyczyniło się do podniesienia świadomości społecznej na temat kwestii, na których koncentrował się projekt ClairCity. „Wielu ludzi w Europie zauważyło, że zanieczyszczenie powietrza i emisja dwutlenku węgla zmniejszyły się po wprowadzeniu restrykcji w związku z pandemią oraz że nasza codzienność i otoczenie stały się przyjemniejsze, gdy tempo życia się zmniejszyło. To doskonała okazja, by porozmawiać o tym, jak nasze działania obniżają jakość powietrza i jak możemy temu zaradzić”, wskazuje Fogg-Rogers. Co ciekawe, o ile zmiana klimatu to dla mieszkańców miast raczej odległy i nieistotny na co dzień temat, to kwestia zanieczyszczenia powietrza i jego wpływu na zdrowie wydaje się być im bliższa. Fogg-Rogers sugeruje: „To wyraźnie pokazuje, że powiązanie tematu emisji do atmosfery i zmiany klimatu może być sposobem na rozwiązanie kwestii związanych z krótko- i długoterminowymi skutkami zdrowotnymi”.
Oczyść swoje miasto
W ramach projektu ClairCity przygotowano łącznie 38 ogólnodostępnych opracowań, w tym finalne raporty dotyczące pakietów strategii, które zawierają wyniki, zalecenia i plan działań dla każdego miasta. „Projekt pokazał, że taka metoda angażowania mieszkańców i modelowania wpływu na środowisko najlepiej sprawdza się w miastach średniej wielkości – prawdopodobnie dlatego, że większe miasta opracowały podobne modele już wcześniej i uruchomiły szereg programów społecznych, przez co rekrutacja jest trudniejsza niż w mniejszych społecznościach”, podsumowuje Irati Artola, koordynatorka projektu. „Wyniki naszych badań będziemy prezentować na międzynarodowych webinariach i briefingach dotyczących strategii, tak aby inne średniej wielkości miasta mogły skorzystać z naszych metod i narzędzi. Będziemy też uczestniczyć w pracach nad wytycznymi, takich jak konferencja COP26 w Wielkiej Brytanii w 2021 roku”, dodaje Fogg-Rogers.
Słowa kluczowe
ClairCity, miasta, zanieczyszczenie powietrza, działania, mieszkańcy, zachowanie, emisja dwutlenku węgla, polityka, powietrze w miastach, narzędzia
