Zrozumienie sposobu postrzegania miast przez seniorów pozwoli urbanistom skupić się na potrzebach ludzi
Chodzenie jest najbardziej ekologicznym i zrównoważonym sposobem poruszania się po miastach, jednak obecne modele urbanistyczne koncentrują się przede wszystkim na gospodarce i transporcie, często całkowicie ignorując sposób w jaki piesi poruszają się po ich ulicach. W ramach trwającego dwa lata projektu AgeCogCity realizowanego dzięki wsparciu działania „Maria Skłodowska-Curie” badacze zgłębiali problematykę wizualnego postrzegania środowiska miejskiego przez osoby starsze oraz podejmowania decyzji dotyczących miejsc, do których chcą się udać. „Ludność Europy gwałtownie się starzeje, a jednocześnie jesteśmy świadkami szybkiej urbanizacji. Jeśli uda nam się sprawić, że miasta staną się bardziej przyjazne dla seniorów, będą mogli oni dłużej cieszyć się zdrowiem i aktywnością”, twierdzi Asya Natapov, badaczka projektu AgeCogCity oraz adiunktka urbanistyki i projektowania na Uniwersytecie w Loughborough w Zjednoczonym Królestwie. „Powszechnie wiadomo, że nieprzystosowane do ruchu pieszych i źle zaplanowane środowiska miejskie prowadzą do braku aktywności fizycznej oraz problemów związanych z zanieczyszczeniem powietrza”, zauważa Natapov. Przebywanie w tego rodzaju środowiskach skutkuje rozwojem przewlekłych chorób układu krążenia i cukrzycy, a także może zwiększać ryzyko zachorowania na raka oraz występowania problemów ze zdrowiem psychicznym. „Jednocześnie uważamy, że miasto przyjazne dla osób starszych będzie zarazem miastem przyjaznym dla wszystkich jego mieszkańców”, dodaje. Realizowany przez badaczkę projekt prowadzony w ramach Ośrodka Zaawansowanych Analiz Przestrzennych wydziału architektury University College w Londynie z udziałem psychologów doświadczalnych oraz naukowców zajmujących się geoinformatyką doprowadził do powstania nowatorskiego narzędzia dla architektów i planistów, które uwzględnia poznanie wizualne i przestrzenne, i umożliwia dzięki temu planowanie lepszych przestrzeni miejskich.
Spojrzenie na świat oczami pieszego dzięki wirtualnej rzeczywistości
W ramach prac realizowanych w czasie projektu badacze mieli możliwość spojrzenia na środowiska miejskie zbudowane w wirtualnej rzeczywistości oczami pieszych, gdy biorący udział w doświadczeniach badani w wieku powyżej 65 lat otrzymywali różne zadania do wykonania. „Z przeprowadzonych badań wynika, że ludzie mają między innymi tendencję do udawania się w określone miejsca, gdy widzą pewne elementy tkanki miejskiej, takie jak restauracje, sklepy i inne obiekty”, twierdzi Natapov. Dotychczas wiadomo było, że ludzie często kierują swoje kroki w kierunku głównych ulic. „Przeprowadzone przez nas doświadczenia wskazują jednak, że wybór trasy jest w dużej mierze zależny od zadania i celu podróży”, zauważa badaczka. Przekładając wyciągnięte z badań wnioski na ilościowe „wskaźniki widoczności” oraz odwzorowując sekwencję decyzji podejmowanych przez pieszych w sieci opartej na modelowaniu matematycznym, badacze byli w stanie wykorzystać techniki symulacyjne do przewidywania miejsc, w które udadzą się ludzie „na podstawie otoczenia oraz obiektów, które widzą wokół siebie”, wyjaśnia Natapov. Narzędzie pozwala na opracowywanie połączeń widoczności i może zostać połączone z oprogramowaniem systemów informacji geograficznej wykorzystującym mapy. Rozwiązania stosowane dotychczas przez planistów i architektów nie uwzględniają percepcji wizualnej i tego, w jaki sposób wpływa ona na zachowania ludzi w obszarach miejskich.
Narzędzie do lepszego planowania
Dane z eksperymentów, które wciąż trwają, zostaną wykorzystane do kalibracji opracowanego w ramach projektu narzędzia otwartoźródłowego dla architektów i projektantów, które pozwoli im „przewidywać, gdzie powinny powstać kolejne miejsca i jakie powinny być”, dodaje badaczka. „Załóżmy, że mamy do czynienia z rozwijającym się miastem i chcemy przewidzieć, jakie nowe aktywności pojawią się na jego obszarze. Przy pomocy narzędzia możemy stworzyć symulację pozwalającą na przewidywanie rozwoju różnych funkcji oraz aktywności”, wyjaśnia Natapov, która studiowała także architekturę. „Pozwala to na lepsze wyważenie aspektów poznawczych i behawioralnych; co więcej, narzędzie może zostać dostosowane do różnych rodzajów miast”, podsumowuje, dodając, że opracowane rozwiązanie może być również modyfikowane w zależności od odsetka starszych mieszkańców zamieszkujących dane miasto, by w ten sposób tworzyć przestrzenie bardziej przyjazne dla mieszkańców.
Słowa kluczowe
AgeCogCity, osoby starsze, planowanie przestrzenne, środowisko miejskie, transport, geoinformatyka, architekci, piesi
