Badanie wpływu społecznego działań związanych z łagodzeniem skutków zmiany klimatu
Według ekspertów zmiana klimatu spowoduje nasilenie wielu nierówności występujących obecnie na świecie – zarówno społecznych, jak i gospodarczych. Wraz z wdrażaniem nowych przepisów i działań związanych z energetyką uwidacznia się kolejna luka – często cele gospodarcze i społeczne są ze sobą sprzeczne. Dlatego naukowcy i decydenci pracują nad opracowaniem działań, które będą zarówno efektywna gospodarczo, jak i postępowe ze społecznego punktu widzenia, co pozwoli przeprowadzić transformację energetyczną przynoszącą korzyści wszystkim mieszkańcom Europy. Zespół finansowanego ze środków Unii Europejskiej projektu CHANCE zajął się badaniem najlepszych praktyk w zakresie transformacji energetycznej i korzystania z odnawialnych źródeł energii przy pomocy kompleksowych modeli oraz analizy działań w ramach dwóch studiów przypadków, w ramach których zmiana klimatu, energia oraz handel stanowiły podstawowe elementy dyskursu politycznego. Zespół w pierwszej kolejności zajął się analizą społecznych konsekwencji polityki klimatycznej Stanów Zjednoczonych, przechodząc następnie do relacji w państwach członkowskich Unii Europejskiej i koncentrując się na Hiszpanii. Celem badaczy było znalezienie czynników, które doprowadziły do zapoczątkowania regresywnych lub nieskutecznych działań, a także wsparcie decydentów politycznych w opracowywaniu i realizacji lepszych rozwiązań. W ramach projektu CHANCE zostały przeprowadzone dwa badania, których opracowania zostały opublikowane w recenzowanych czasopismach naukowych. Na podstawie uzyskanych wyników oraz wyciągniętych wniosków badacze opracowali wskazówki dla decydentów politycznych w Europie oraz na całym świecie. „Badania takie jak te przeprowadzone w ramach naszego projektu pokazują, że możliwe jest wdrożenie działań i przepisów zapewniających sprawiedliwą transformację energetyczną. Dzięki nim wiemy też, że możemy przejść na gospodarkę niskoemisyjną bez pozostawiania kogokolwiek z tyłu”, twierdzi Xaquín García-Muros, stypendysta działań „Maria Skłodowska-Curie” oraz naukowiec w stopniu doktora pracujący przy Baskijskim Ośrodku ds. Zmiany Klimatu.
Dane z gospodarstw domowych a skutki społeczne
W ramach projektu CHANCE badacze wykorzystali pełen wachlarz modeli CGE, czyli obliczeniowych modeli równowagi ogólnej opierających się na kluczowych wskaźnikach gospodarczych takich jak PKB, ceny, produkcja poszczególnych sektorów oraz konkurencyjność. Ograniczeniem jest to, że modele CGE często sprawdzają się dużo gorzej w kontekście analiz społecznych, gdyż często pomijają skutki społeczne działań w zakresie ochrony środowiska. Aby rozwiązać ten problem, García-Muros i jego współpracownicy połączyli modele CGE z mikromodelami gromadzącymi dane z dużej liczby gospodarstw domowych. „Połączenie tych mikrodanych z modelami umożliwiło nam bardziej dogłębnie zbadanie działań w zakresie ochrony klimatu. Dzięki temu wybraliśmy szereg postępowych działań, które wiążą się z względnie niewielkim spadkiem wydajności gospodarki lub wręcz pozwalają na dalszy wzrost”, wyjaśnia García-Muros, główny badacz projektu CHANCE.
Praktyczne rezultaty
Dzięki pracy nad projektem CHANCE zespół odkrył, że istnieje możliwość opracowania i wdrożenia działań w zakresie ochrony klimatu, które promują wykorzystanie odnawialnych źródeł energii, a jednocześnie nie pogłębiają przepaści między bogatymi i ubogimi gospodarstwami domowymi oraz nie zwiększają cen usług energetycznych. Jednym z najważniejszych wniosków wypływających z badań jest fakt, że wiele działań w zakresie ochrony klimatu generuje przychody dla rządów, które władze mogą ponownie zainwestować w gospodarkę. „Część dochodów wynikających z działań na rzecz klimatu można przeznaczyć na rekompensaty dla gospodarstw domowych o niskich dochodach, które są bardziej narażone na ich negatywne skutki”, twierdzi García-Muros. „Pozostałe środki można przeznaczyć na poprawę stanu gospodarki, na przykład przez obniżenie innych podatków lub promowanie działań na rzecz efektywności energetycznej”, dodaje. Jak uważa García-Muros, rządy, które chcą wdrażać działania związane z ochroną klimatu, muszą pokazać, że są w stanie ograniczać emisje w sprawiedliwy sposób, jeśli chcą zdobyć poparcie społeczne dla swoich działań. „W innym przypadku działania na rzecz klimatu zostaną odrzucone przez ogół społeczeństwa i zakończa się fiaskiem”.
Słowa kluczowe
CHANCE, klimat, energia, transformacja, sprawiedliwa, działania, polityki, wpływ, społeczny