Jak postępować z instytucjami finansowymi uznanymi za zbyt duże, by upaść?
Upadek banku Lehman Brothers w 2008 roku nie tylko zapoczątkował globalny kryzys finansowy, ale także doprowadził do powstania nowej kategorii instytucji: „too big to fail”, czyli „zbyt duże, by upaść”. „Termin ten odnosi się do przedsiębiorstw lub sektorów uznanych za tak istotne dla gospodarki, że ich upadek miałby katastrofalne skutki”, twierdzi Martin Oehmke, profesor uczelni London School of Economics and Political Science. „Problem radzenia sobie z instytucjami finansowymi, które są zbyt duże, by upaść, stanowi jedno z kluczowych pytań bez odpowiedzi w świecie, który ucierpiał w wyniku bankructwa Lehman Brothers”. Dzięki wsparciu finansowanego przez UE projektu TBTF Oehmke opracował modele teoretyczne, które mają pomóc nam lepiej zrozumieć, jak rozwiązać problem instytucji zaliczanych do tej kategorii i innych zagrożeń powodowanych przez instytucje i korporacje działające w sektorze finansów. „Punktem wyjścia do prac nad projektem było opracowanie odpowiednich ram działania, by pozwolić instytucjom finansowym na upadłość bez obciążania społeczeństwa znacznymi kosztami”, wyjaśnia. „Co więcej, chciałem rzucić nowe światło na to, jak instytucje finansowe i inne korporacje tworzą struktury swojego zadłużenia, a także na możliwości wpływania na banki i przedsiębiorstwa przez inwestorów, by wymusić na nich postępowanie w sposób bardziej odpowiedzialny społecznie”.
Nagrodzone badania
Dzięki opracowanym przez badacza modelom udało się dojść do szeregu bardzo cennych wniosków. Jednym z najważniejszych wyzwań w przypadku problemów dużych instytucji finansowych jest fakt, że pomimo globalnego zasięgu ich działania za postępowanie naprawcze odpowiedzialne są organy krajowe. „Projektując ramy postępowania naprawczego, trzeba zatem dokładnie rozważyć interesy narodowe, które wchodzą w grę w czasie, gdy upada globalna instytucja finansowa”, zauważa Oehmke. „Krótko mówiąc, skuteczne ramy postępowania naprawczego muszą być dopasowane do ryzyka biznesowego i struktury organizacyjnej danej instytucji finansowej”. Biorąc pod uwagę, że punktem wyjścia była sytuacja instytucji „zbyt dużych, by upaść”, naturalnym kolejnym krokiem było zajęcie się bardziej ogólnymi efektami zewnętrznymi wywoływanymi przez banki i korporacje. „Jednym z kluczowych obszarów badań jest analiza roli, jaką mogą w tym wymiarze odegrać społecznie odpowiedzialni inwestorzy”, zauważa Oehmke. Jego badania na ten temat, które zdobyły wyróżnienie przyznane przez European Finance Association za najlepszą pracę na temat zrównoważonego finansowania wskazują, że zaangażowanie inwestorów stanowi bardziej obiecujące rozwiązanie niż wycofanie się z inwestycji w daną spółkę.
Zmiana klimatu i globalne instytucje finansowe
Poza tradycyjnym ryzykiem finansowym, w ramach projektu badacz przeanalizował również, w jaki sposób zmiana klimatu wpływa na globalne instytucje finansowe. W szczególności Oehmke poszukiwał odpowiedzi na pytanie, czy ryzyko i zagrożenia związane z klimatem mogą zostać rozwiązane za pomocą regulacji dla sektora bankowego. „Z moich badań wynika, że regulacja rynku kapitałowego może pomóc sektorowi bankowemu w lepszym tolerowaniu ryzyka finansowego, które wynika z oddziaływania zmiany klimatu, w tym między innymi ekstremalnych zjawisk pogodowych”, twierdzi badacz. „Regulacja rynku kapitałowego jest jednak dużo mniej skuteczna w zakresie rozwiązywania problemu emisji dwutlenku węgla, czyli podstawowej przyczyny zmiany klimatu”, dodaje.
Badania wyznaczają kierunek polityki
Choć badania Oehmkego są wyłącznie teoretyczne, już teraz wywierają realny wpływ na sektor. „Moim celem od zawsze było to, by wyniki moich badań wpływały na politykę i realne działania”, twierdzi badacz. „Z tego punktu widzenia projekt okazał się sukcesem”. Oehmke przedstawił swoje ustalenia szeregowi organów odpowiedzialnych za regulację rynków finansowych, w tym działającej przy Unii Europejskiej radzie Single Resolution Board. Ostatnio przedstawił swoją pracę dotyczącą regulacji kapitałowych i zmian klimatycznych na forum Europejskiej Rady ds. Ryzyka Systemowego. „Mam nadzieję, że wyniki tego projektu, który otrzymał wsparcie ze strony Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych, pomogą instytucjom UE w podejmowaniu dobrych decyzji politycznych i rozwiązywaniu niektórych najbardziej palących problemów, z którymi borykamy się jako społeczeństwo”, podsumowuje Oehmke. Mimo że projekt TBTF dobiegł już końca, badacz nadal prowadzi swoje badania. Obecnie zajmuje się wzajemnym oddziaływaniem regulacji rynków finansowych oraz przepisów w zakresie ochrony środowiska, a także ich ewentualnego współdziałania w celu ograniczenia emisji dwutlenku węgla.
Słowa kluczowe
TBTF, instytucje finansowe, too big to fail, zbyt duże, by upaść, Lehman Brothers, gospodarka, korporacje, struktura zadłużenia, banki, społecznie odpowiedzialny inwestor, zrównoważone finanse, zmiana klimatu, regulacje bankowe