Rozpoznawanie złożonych wyzwań związanych ze zrównoważonym rozwojem Użytkowanie gruntów ma kluczowe znaczenie z punktu widzenia największych wyzwań, przed którymi stoi dziś ludzkość – zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego na świecie, łagodzenia skutków zmiany klimatu czy ochrony różnorodności biologicznej. Zmiana klimatu i środowisko © Leonardo Dantas Teixeira/Shutterstock.com Znalezienie sposobów na zlikwidowanie zagrożeń dla zrównoważonego i ekologicznego użytkowania gruntów jest niezwykle trudnym zadaniem ze względu na złożone procesy związane z globalizacją, które łączą ze sobą nawet odległe lokalizacje. Nasz świat staje się coraz bardziej połączony, a ludzie, idee i produkty przemieszczają się szybciej, dalej i taniej niż kiedykolwiek wcześniej. Globalizacja doprowadziła do przyspieszenia wzrostu gospodarczego w wielu częściach świata, w tym w Europie, zwiększając dobrobyt i poprawiając jakość życia ludzi. Problem polega na tym, że bogactwo nie trafia w równym stopniu do wszystkich mieszkańców, a przepływy handlowe wiążą się z kosztami środowiskowymi. Kraje globalnego Południa zwykle wytwarzają surowce wykorzystywane w produktach, w związku z czym ponoszą też lwią część kosztów środowiskowych wynikających z produkcji. Z kolei konsumpcja ma najczęściej miejsce w krajach globalnej Północy. Za przykład takich działań może posłużyć wycinanie lasów deszczowych w Indonezji pod plantacje oleju palmowego. Złożone wyzwanie Dzięki wsparciu działania „Maria Skłodowska-Curie badacze finansowanego ze środków UE projektu COUPLED badają przepływy towarów na świecie, czynniki wpływające na te przepływy, a także miejsca, w których odczuwalne są ich skutki. „Takie informacje są niezbędne do opracowania zrównoważonych i elastycznych polityk oraz do oceny rzeczywistych konsekwencji ich wdrożenia”, twierdzi kierowniczka projektu Kathrin Trommler. Jak twierdzi Trommler, pomocnym podejściem przy próbie rozwikłania tak złożonych systemów jest telecoupling, czyli ogół interakcji socjoekonomiczno-środowiskowych zachodzących na dalszych dystansach. Wykorzystując tę koncepcję, Unia Europejska może określić obszary, w których występują emisje dwutlenku węgla oraz które są źródłem innego negatywnego wpływu na środowisko. Co ważne, dzięki temu podejściu badacze mogą przeanalizować skutki społeczne i gospodarcze tych przepływów oraz ich wpływ na zachowania wielu zaangażowanych podmiotów. „Dzięki telecouplingowi możemy w sposób usystematyzowany opisać czynniki wpływające na zmiany w sposobie użytkowania gruntów oraz ich konsekwencje. Ta strategia pozwala na śledzenie przepływów, wzajemnych oddziaływań i sprzężeń zwrotnych pomiędzy miejscami, w których działalność człowieka wpływa na środowisko, nawet gdy są od siebie bardzo oddalone. Często analizy te przynoszą zaskakujące rezultaty”, wyjaśnia Trommler. Poszukiwanie powiązań Naukowcy przeprowadzili liczne studia przypadków poświęcone między innymi wpływowi pomocy zagranicznej w Ameryce Południowej na uprawę soi i hodowlę bydła oraz wylesianie, a także możliwościom promowania zrównoważonego wykorzystania gruntów przez producentów kawy dzięki swojemu wpływowi na łańcuchy dostaw. Przyjrzeli się także wpływowi sześciu rodzajów diet w Stanach Zjednoczonych na użytkowanie gruntów. Partnerzy projektu zajęli się zagadnieniem kukurydzy i związanych z jej uprawą zmianami w użytkowaniu gruntów rolnych, a także jej wpływem na środowisko w Tajlandii. Celem było lepsze zrozumienie obecnych systemów zarządzania i produkcji oraz ich związku z europejską produkcją drobiu. Ponadto, szeroko zakrojone badania terenowe prowadzone w sektorze wydobycia złota na małą skalę w Tanzanii były poświęcone badaniom powiązań pomiędzy górnictwem a zmianami dotyczącymi użytkowania gruntów w Afryce. Badacze przeanalizowali także chińską inicjatywę Pasa i Szlaku oraz określili szereg wyzwań związanych z ochroną środowiska. Zrównoważone rozwiązania Konsorcjum szkoli również nowe pokolenie specjalistów i przedsiębiorców, opracowuje wydajne narzędzia analityczne i oferuje dostęp do nowych wniosków i analiz. Wyniki pomogą organizacjom prywatnym i publicznym określić, w jakich obszarach mogą podejmować interwencje oraz jak mogą podejmować ekologiczne i zrównoważone decyzje dotyczące użytkowania gruntów, unikając w ten sposób niepożądanych rezultatów, takich jak wylesianie i emisje zanieczyszczeń. Dzięki nim projekt COUPLED przyczyni się zatem do lepszego zrozumienia procesów i działań podmiotów, które wpływają na użytkowanie gruntów w coraz bardziej połączonym świecie. „Przede wszystkim analizy przeprowadzone w ramach projektu COUPLED wyjaśnią, gdzie i w jaki sposób zachodzą systematyczne zmiany w użytkowaniu gruntów, jak wpływają na społeczeństwa i środowisko, oraz jak zidentyfikować narzędzia zarządzania, aby przekierować te zmiany na właściwe tory”, podsumowuje Trommler. Słowa kluczowe COUPLED, użytkowanie gruntów, zrównoważony rozwój, ekologia, globalizacja, telecoupling, dwutlenek węgla, przepływy, czynniki, środowisko
