Ochrona zdrowia obywateli Europy przed zagrożeniami chemicznymi
Każdego dnia jesteśmy narażeni na działanie chemikaliów, zarówno naturalnych, jak i wytworzonych przez człowieka. Nie wszystkie są szkodliwe, ale wiele z nich ma negatywny wpływ na nasze zdrowie. Obywatele UE zużyli w 2020 roku ponad 200 milionów ton chemikaliów(odnośnik otworzy się w nowym oknie), które mogły mieć szkodliwy wpływ na ludzkie zdrowie, w tym ponad 34 miliony ton substancji rakotwórczych, mutagennych i reprotoksycznych chemikaliów. „Narażanie ludzi na działanie chemikaliów jest narastającym problemem, nie tylko dlatego, że chemikalia są stosowane w produktach codziennego użytku, między innymi w materiałach dopuszczonych do kontaktu z żywnością, ubraniach, kosmetykach i zabawkach”, wyjaśnia Marike Kolossa(odnośnik otworzy się w nowym oknie), toksykolog z Niemieckiej Federalnej Agencji Środowiska(odnośnik otworzy się w nowym oknie). „Ponadto zużycie i produkcja chemikaliów rosną szybciej niż globalna populacja”. Aby zebrać dowody zagrożeń chemicznych w całej Unii Europejskiej, w ramach finansowanego przez UE projektu HBM4EU(odnośnik otworzy się w nowym oknie) przeprowadzono zakrojony na szeroką skalę program biomonitoringu człowieka (ang. human biomonitoring, HBM). „Zespół projektu HBM4EU chciał pokazać, jak bardzo człowiek jest narażony na wybrane substancje chemiczne i grupy związków chemicznych. Naszym celem było także przeanalizowanie skumulowanego narażenia”, dodaje Kolossa, koordynatorka projektu. „Skuteczne wykorzystanie danych z HBM w projekcie prowadzi do poprawy oceny ryzyka chemicznego w UE”, mówi.
Rozszerzenie HBM na całą UE
HBM to pomiar stężenia substancji chemicznych lub ich metabolitów w próbkach pobranych od ludzi, takich jak mocz i krew. Pozwala on na określenie całkowitego wewnętrznego obciążenia organizmu daną substancją chemiczną, a jeśli jest stosowany prawidłowo i powszechnie, umożliwia określanie trendów i rozkładów narażenia w poszczególnych populacjach. Zespół projektu HBM4EU ujednolicił procedury, narzędzia i dane związane z HBM w całej UE, łącząc istniejące lub nowo wygenerowane dane z lat 2014–2021 ze wszystkich regionów Europy. Głównym celem było zebranie i umożliwienie porównania danych oraz wykorzystanie ich do określenia stopnia wewnętrznego narażenia ludzi w Europie. Uwydatniło to również luki w wiedzy na temat zarówno wewnętrznych, jak i zewnętrznych poziomów narażenia. Ponadto zespół projektu HBM4EU opracował nowe metody identyfikacji wewnętrznego narażenia człowieka na chemikalia środowiskowe i zawodowe oraz ustalania związków przyczynowo-skutkowych dotyczących zdrowia ludzi. W ramach projektu utworzono szereg Krajowych Ośrodków i sieć HBM obejmującą decydentów z całej Europy.
Zmniejszanie dystansu między polityką a nauką
Wyniki uzyskane dzięki projektowi HBM4EU nie tylko przyczyniają się do ochrony zdrowia i dobrostanu obywateli Europy, ale także umożliwiają ludziom podejmowanie świadomych i odpowiedzialnych decyzji oraz wyborów konsumenckich. Wysokiej jakości dane posłużą zarówno społeczności naukowej, jak i pomogą prawodawcom i agencjom na szczeblu krajowym i unijnym w podejmowaniu decyzji politycznych. „HBM4EU został zaprojektowany tak, aby zmniejszyć dystans między polityką a nauką”, dodaje Kolossa.
HBM4EU jako element zdrowszego ekosystemu UE
Poziomy narażenia na poszczególne substancje były różne w obrębie kontynentu, dlatego pilnie potrzebny jest ogólnounijny zrównoważony system HBM. Jak wyjaśnia zespół, projekt HBM4EU całkowicie spełni swoje założenia, gdy zaowocuje opracowaniem dyrektywy UE, takiej jak REACH(odnośnik otworzy się w nowym oknie). „Wyniki projektu HBM4EU podkreślają potrzebę opracowywania ważnych strategii UE, takich jak Europejski Zielony Ład(odnośnik otworzy się w nowym oknie), Plan działania na rzecz eliminacji zanieczyszczeń(odnośnik otworzy się w nowym oknie) oraz strategia »od pola do stołu«(odnośnik otworzy się w nowym oknie)”, dodaje Kolossa. „Dostępne są także dane, na podstawie których można ocenić sukces oraz zmierzyć skuteczność strategii”, mówi koordynatorka.