Ochrona zdrowia obywateli Europy przed zagrożeniami chemicznymi
Każdego dnia jesteśmy narażeni na działanie chemikaliów, zarówno naturalnych, jak i wytworzonych przez człowieka. Nie wszystkie są szkodliwe, ale wiele z nich ma negatywny wpływ na nasze zdrowie. Obywatele UE zużyli w 2020 roku ponad 200 milionów ton chemikaliów, które mogły mieć szkodliwy wpływ na ludzkie zdrowie, w tym ponad 34 miliony ton substancji rakotwórczych, mutagennych i reprotoksycznych chemikaliów. „Narażanie ludzi na działanie chemikaliów jest narastającym problemem, nie tylko dlatego, że chemikalia są stosowane w produktach codziennego użytku, między innymi w materiałach dopuszczonych do kontaktu z żywnością, ubraniach, kosmetykach i zabawkach”, wyjaśnia Marike Kolossa, toksykolog z Niemieckiej Federalnej Agencji Środowiska. „Ponadto zużycie i produkcja chemikaliów rosną szybciej niż globalna populacja”. Aby zebrać dowody zagrożeń chemicznych w całej Unii Europejskiej, w ramach finansowanego przez UE projektu HBM4EU przeprowadzono zakrojony na szeroką skalę program biomonitoringu człowieka (ang. human biomonitoring, HBM). „Zespół projektu HBM4EU chciał pokazać, jak bardzo człowiek jest narażony na wybrane substancje chemiczne i grupy związków chemicznych. Naszym celem było także przeanalizowanie skumulowanego narażenia”, dodaje Kolossa, koordynatorka projektu. „Skuteczne wykorzystanie danych z HBM w projekcie prowadzi do poprawy oceny ryzyka chemicznego w UE”, mówi.
Rozszerzenie HBM na całą UE
HBM to pomiar stężenia substancji chemicznych lub ich metabolitów w próbkach pobranych od ludzi, takich jak mocz i krew. Pozwala on na określenie całkowitego wewnętrznego obciążenia organizmu daną substancją chemiczną, a jeśli jest stosowany prawidłowo i powszechnie, umożliwia określanie trendów i rozkładów narażenia w poszczególnych populacjach. Zespół projektu HBM4EU ujednolicił procedury, narzędzia i dane związane z HBM w całej UE, łącząc istniejące lub nowo wygenerowane dane z lat 2014–2021 ze wszystkich regionów Europy. Głównym celem było zebranie i umożliwienie porównania danych oraz wykorzystanie ich do określenia stopnia wewnętrznego narażenia ludzi w Europie. Uwydatniło to również luki w wiedzy na temat zarówno wewnętrznych, jak i zewnętrznych poziomów narażenia. Ponadto zespół projektu HBM4EU opracował nowe metody identyfikacji wewnętrznego narażenia człowieka na chemikalia środowiskowe i zawodowe oraz ustalania związków przyczynowo-skutkowych dotyczących zdrowia ludzi. W ramach projektu utworzono szereg Krajowych Ośrodków i sieć HBM obejmującą decydentów z całej Europy.
Zmniejszanie dystansu między polityką a nauką
Wyniki uzyskane dzięki projektowi HBM4EU nie tylko przyczyniają się do ochrony zdrowia i dobrostanu obywateli Europy, ale także umożliwiają ludziom podejmowanie świadomych i odpowiedzialnych decyzji oraz wyborów konsumenckich. Wysokiej jakości dane posłużą zarówno społeczności naukowej, jak i pomogą prawodawcom i agencjom na szczeblu krajowym i unijnym w podejmowaniu decyzji politycznych. „HBM4EU został zaprojektowany tak, aby zmniejszyć dystans między polityką a nauką”, dodaje Kolossa.
HBM4EU jako element zdrowszego ekosystemu UE
Poziomy narażenia na poszczególne substancje były różne w obrębie kontynentu, dlatego pilnie potrzebny jest ogólnounijny zrównoważony system HBM. Jak wyjaśnia zespół, projekt HBM4EU całkowicie spełni swoje założenia, gdy zaowocuje opracowaniem dyrektywy UE, takiej jak REACH. „Wyniki projektu HBM4EU podkreślają potrzebę opracowywania ważnych strategii UE, takich jak Europejski Zielony Ład, Plan działania na rzecz eliminacji zanieczyszczeń oraz strategia »od pola do stołu«”, dodaje Kolossa. „Dostępne są także dane, na podstawie których można ocenić sukces oraz zmierzyć skuteczność strategii”, mówi koordynatorka.
Słowa kluczowe
HBM4EU, człowiek, biomonitoring, chemikalia, narażenie, zdrowie, strategia, polityka, nauka
