Skip to main content
European Commission logo print header

Article Category

Article available in the following languages:

Czy wykonywanie ćwiczeń umysłowych może spowolnić spadek zdolności poznawczych?

Czy codzienne rozwiązywanie sudoku może uchronić przed demencją? A może to tylko mit? Ekspert Arfan Ikram uważa, że ćwiczeniom umysłowym warto poświęcić nieco uwagi.

Zdrowie icon Zdrowie

Rozwiązywanie krzyżówek, nauka języka, czy rozwiązywanie sudoku mogą pomóc w poprawieniu pamięci i utrzymaniu zdolności poznawczych. „Te ćwiczenia, zwane treningiem mózgu, mogą pomóc poprawić pamięć”, mówi Ikram, kierownik badań neuroepidemiologicznych z Centrum Medycznego Uniwersytetu Erazma. Nie należy zwlekać z włączeniem ich do swoich nawyków, ponieważ gdy pojawią się pierwsze oznaki demencji, to prawdopodobnie będzie już za późno. „Jeśli demencja już się zaczęła, to ćwiczenie mózgu nie pomoże w odzyskaniu straconych wspomnień i funkcji”, dodaje Ikram. Wyjaśnienie tego zjawiska opiera się na koncepcji rezerwy poznawczej. Jak mówi Ikram, rezerwa poznawcza to bufor mózgu spowalniający jego zużycie, które następuje w ciągu życia danej osoby. „Mięśnie budujemy dzięki aktywności fizycznej, a mózg dzięki aktywności poznawczej – to właśnie nazywamy rezerwą”, tłumaczy uczony. „Im większa rezerwa zostanie zbudowana na wczesnym etapie życia, tym więcej możliwości radzenia sobie z uszkodzeniami wywołującymi demencję na późniejszym etapie życia”. Według badacza nawet jednej trzeciej przypadków choroby Alzheimera można by zapobiec poprzez wprowadzenie zmian w stylu życia.

Znaczenie wyzwań intelektualnych

Jak zacząć trenować mózg? Jak podkreśla uczony, edukacja odgrywa ważną rolę, ale warto dodatkowo rozwijać swoje zdolności, na przykład poprzez naukę gry na instrumentach lub poznawanie języków. Pomóc może również wybór pracy stymulującej umysł – taksówkarze zapamiętują wszystkie ulice miasta, a mechanicy samochodowi wiedzą, jak złożyć silnik. W ramach finansowanego ze środków UE projektu ORACLE Ikram przebadał mózgi ponad 40 000 osób w poszukiwaniu wczesnych sygnałów zwiastujących wystąpienie choroby Alzheimera. „Dopóki trening jest wyzwaniem dla mózgu, dana aktywność pomaga budować rezerwę poznawczą”, mówi Ikram. „Im większa rezerwa, tym lepiej mózg będzie funkcjonował w miarę starzenia się”. Dlaczego tak ważne jest, aby zacząć wcześnie. „Rozpoczęcie ćwiczeń fizycznych w wieku 70 lat nie będzie dawać takich samych rezultatów, jak wykonywanie ich w wieku 20 lat”, wyjaśnia badacz. „Podobnie jest w przypadku ćwiczeń umysłowych – im wcześniej się zacznie, tym większe będą korzyści”. Warto jednak ćwiczyć mózg w każdym wieku. „Trening umysłowy można porównać z ćwiczeniami fizycznymi, a nawet z inwestowaniem – lepiej zacząć późno niż wcale”, dodaje Ikram. Kluczem jest podejście proaktywne, a nie reaktywne, do ćwiczenia mózgu. „Trening może pomóc zapobiec utracie pamięci, ale nie przywróci utraconych wspomnień ani umiejętności”, podsumowuje Ikram. Więcej informacji na temat badań, które prowadzi Ikram, można znaleźć tutaj: Rozszerzone badania ukazują rolę wyborów związanych ze stylem życia w rozwoju choroby Alzheimera

Słowa kluczowe

ORACLE, trening mózgu, spadek zdolności poznawczych, utrata pamięci, mózg, demencja