Sieci zwiększające samodzielność i odporność wysiedleńców
Jak informuje Wysoki Komisarz Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców, około 16 milionów ludzi na świecie pozostaje na uchodźstwie bez perspektywy powrotu, przesiedlenia lub lokalnej integracji. To tzw. przedłużające się wysiedlenie prowadzi do niestabilności ekonomicznej, marginalizacji społecznej, braku bezpieczeństwa prawnego i niepewności co do przyszłości. Rozwiązania polityczne często źle interpretują prawdziwe potrzeby wysiedleńców. Ponadto często ograniczają ich możliwości, zamiast je poszerzać.
Zrównoważone rozwiązania na długoterminowe wysiedlenie
Aby lepiej zrozumieć sytuację osób długoterminowo wysiedlonych, zespół finansowanego przez UE projektu TRAFIG przeprowadził badania empiryczne w Afryce, Azji i Europie. W przeciągu 3,5 lat w projekt zaangażowało się 3 120 osób. Badania skupiały się na pięciu czynnikach ułatwiających lub utrudniających przesiedleńcom uzyskanie statusu osiedlonego: systemy rządów; lokalne praktyki społeczne i źródła utrzymania; sieci i ruchy transgraniczne; stosunki między grupami przesiedleńców i mieszkańców; oraz zachęty w postaci perspektywy rozwoju dzięki przyjmowaniu uchodźców. „Z ponad 2 800 wywiadów przeprowadzonych z wysiedleńcami, decydentami i praktykami wyłania się niepokojący i powtarzający się obraz: uchodźcy i osoby przesiedlone wewnętrznie starają się zbudować swoje życie na nowo po wysiedleniu, ale ciągle napotykają na swojej drodze przeszkody, bariery i ślepe zaułki”, wyjaśnia koordynator projektu TRAFIG Benjamin Etzold, starszy badacz z Międzynarodowego Centrum Badań nad Konfliktami w Bonn. „Setki wysiedleńców skarżyło się na poczucie niepewności, braku stabilności i nieskończonego oczekiwania na szansę, która może nie nadejść, czyli na wyjście z labiryntu tymczasowych rozwiązań, często trwające latami”.
Skupienie na sieciach społecznych i mobilności
Partnerzy projektu ocenili, w jakim stopniu na bardzo trudne warunki, w jakich żyją wysiedleńcy, często przez wiele lat, wpływają polityki rządowe, systemy azylowe, ramy ochrony, udzielana pomoc i lokalne gospodarki. Badacze przeanalizowali także relacje w sieciach społecznych, interakcje ekonomiczne i mobilność poza miejsce zamieszkania i kraje przyjmujące. Przedstawione w raporcie TRAFIG Synthesis ustalenia pokazują, że sieci społeczne większości uchodźców są znacznie większe niż wcześniej twierdzono. Wysiedleńcy wykorzystują swoje transgraniczne sieci do zarabiania na życie, utrzymywania kontaktów z bliskimi i budowania lepszej przyszłości. Jednak zakres, intensywność i niezawodność tych sieci znacznie różniła się między krajami, miejscami i grupami fokusowymi. „Mówiąc w skrócie, im lepiej funkcjonują lokalne, krajowe i międzynarodowe sieci wsparcia, tym lepiej ludzie mogą radzić sobie z licznymi wyzwaniami, które napotykają po wysiedleniu”, mówi Etzold. „I tym łatwiej jest im zbudować swoje życie na nowo i wyjść z impasu”.
Wspieranie decydentów i praktyków w pomocy przesiedleńcom
Zbiór wytycznych politycznych TRAFIG zawiera najważniejsze ustalenia, przykłady, zalecenia polityczne i najlepsze praktyki, pomagając w opracowaniu zorientowanych na ludzi i trwałych rozwiązań problemu długoterminowego wysiedlenia. Ustalenia zespołu projektu TRAFIG wpisują się w główne cele Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców przedstawione w Globalnym porozumieniu w sprawie uchodźców. Wyniki projektu będą w szczególności istotne dla specjalistów w zakresie ochrony uchodźców, lokalnej integracji, przesiedlenia, powrotów i mobilności cyrkulacyjnej. Badania rzucają także nowe światło na pomoc humanitarną i politykę rozwoju w pierwotnych krajach przyjmujących. Z kolei zestaw narzędzi dla praktyków zawiera praktyczne rozwiązania wzmacniające sieci społeczne wysiedleńców. „Teraz dużo lepiej rozumiemy, jak rozwija się długoterminowe wysiedlenie oraz w jakim stopniu wpływ na nie mają uchodźcy i sieci społeczne osób wewnętrznie przesiedlonych”, podsumowuje Etzold.
Słowa kluczowe
TRAFIG, uchodźca, przesiedlenie, przesiedleńcy, przedłużające się wysiedlenie, wewnętrznie przesiedleni
