Instytucje kulturalno-oświatowe jako instrumenty zarządzania różnorodnością kulturową
Zmiana wzorców migracji doprowadziła do pojawienia się w miastach większych skupisk migrantów – populacji posiadającej transnarodowy charakter i zróżnicowanej pod względem społeczno-gospodarczym. Ten nowy trend wymaga więc nowego podejścia do modeli zarządzania różnorodnością kulturową. W ramach wspieranego z działań „Maria Skłodowska-Curie” projektu HubCities porównano zarządzanie różnorodnością na obszarach miejskich na przykładzie Ad-Dauhy i Singapuru, ze szczególnym uwzględnieniem polityki dotyczącej kultury i szkolnictwa wyższego. Projekt obejmował opracowanie dużego korpusu danych na temat zarządzania kulturą i szkolnictwem wyższym w Ad-Dausze i Singapurze w następstwie kryzysu związanego z COVID-19, a także na temat problemów i kontrowersji, które pojawiły się w związku z zarządzaniem różnorodnością tych miast.
Porównanie Singapuru i Ad-Dauhy pod względem zarządzania różnorodnością kulturową
Te dwa modele zarządzania zwykle uznaje się za przeciwstawne, ponieważ Singapur jest przedstawiany jako model wielokulturowy, który oficjalnie uznaje i wspiera odrębne tożsamości trzech głównych grup etnicznych w tamtejszej populacji – Chińczyków, Malajów i Hindusów, podczas gdy dla Ad-Dauhy charakterystyczny jest dyskurs państwa unitarnego, w którym podkreśla się jednolitość populacji katarskiej. „Co zaskakujące, w obu miastach zaobserwowano zbieżną tendencję do tego, by w większym stopniu uwzględniać złożoność i różnorodność ludności. Towarzyszą temu rosnące inwestycje w gospodarkę opartą na wiedzy, które dały początek tworzeniu nowych instytucji kultury i szkolnictwa wyższego”, wskazuje koordynator projektu Jérémie Molho. Nawet gdy te strategie kulturalne zostały poddane poważnej próbie podczas pandemii COVID-19, w dyskursie polityki kulturalnej kluczowym motywem stała się odporność. Jednocześnie w projekcie HubCities udało się wykazać, że pomimo coraz większego wspierania kwestii związanych z dużym zróżnicowaniem ludności w obu miastach pojawiły się różne formy wykluczenia migrantów. W Singapurze i Ad-Dausze migranci stanowią, odpowiednio, 35 % i 95 % siły roboczej, a większość z nich posiada status tymczasowy. Problem ten był szczególnie widoczny podczas pandemii COVID-19, która doprowadziła do zamknięcia granic i ograniczenia mobilności, zwłaszcza w przypadku migrantów tymczasowych. „W obu miastach coraz więcej migrantów zaczęto kwaterować w oddzielnych enklawach miejskich, gdzie mieszkali w przeludnionych środowiskach, których szczególnie niesprzyjające warunki ujawniły się w momencie wybuchu pandemii”, zauważa Molho. Jest to widoczne zwłaszcza w próbkach jego badań opartych o materiały filmowe, które były analizowane w ramach projektu Migrant Lives in Pandemic Times. Można je znaleźć tutaj i tutaj.
Różnorodność doświadczeń podstawą do tworzenia przyjaznych przestrzeni miejskich
Zespół projektu HubCities zidentyfikował współistnienie kilku różnych ram zarządzania różnorodnością stosowanych w odniesieniu do różnych podmiotów polityki, wartości i sieci transnarodowych. Pierwsze z nich są adresowane do większości lokalnych obywateli, niosąc prosty przekaz narodowy i utrwalając kategorie dotyczące oddzielnej i pokojowej koegzystencji różnych grup kulturowych; drugie skierowane są do lokalnych elit kulturowych i kształtują bardziej integracyjną i złożoną narrację narodową; trzecie stosowane są w odniesieniu do migrantów o wysokich kwalifikacjach i promują miasto jako inteligentne i kreatywne środowisko; z kolei ostatnie obejmują migrantów niewykwalifikowanych, którzy są wykluczeni i uznawani za tymczasowych. Te podziały znajdują odzwierciedlenie także w przestrzeni miejskiej. Zestawienie ze sobą analiz tych różnych ram ujawnia tarcia tematyczne, które mogą wynikać z różnych podejść. Kwestie te są głównym tematem masowego, otwartego kursu internetowego „Governing Diverse Cities in Europe and Asia” dotyczącego zarządzania zróżnicowanymi miastami w Europie i Azji.
Słowa kluczowe
HubCities, różnorodność kulturowa, zarządzanie, Ad-Dauha, Singapur, polityka kulturalna, globalizacja, ksenofobia, rasizm
