Postępowanie z plastikiem w oceanach
Plastikowe śmieci dostają się do mórz głównie z rzek, by następnie trafiać do ekosystemów morskich. Jeśli połkną je morskie stworzenia, odpady te mogą spowodować ich zadławienie, uszkodzić przewód pokarmowy lub uniemożliwić pochłanianie pokarmu, powodując śmierć głodową. W wyniku rozkładu różnych rodzajów plastiku, od dużych elementów po plastikowe kulki stosowane w wyrobach medycznych, powstają pozornie niegroźne cząsteczki nazywane mikrodrobinami plastiku. Przenikają na szczyt sieci troficznej, gdzie wywołują u ludzi i zwierząt niedawno rozpoznaną chorobę o nazwie plastikoza. Ze względu na niewielkie rozmiary mikrodrobiny plastiku są łatwo połykane przez organizmy morskie i powodują szereg toksycznych działań, takich jak zahamowanie wzrostu i rozwoju. Ponadto mają niekorzystny wpływ na karmienie, zachowanie i rozmnażanie, a nawet powodują wady genetyczne.
Jak powstrzymać narastającą falę morskiego plastiku
Zrównoważone usuwanie plastiku z mórz i oceanów jest skomplikowane i drogie. W długoterminową remediację wnoszą wkład skoordynowane, multidyscyplinarne prace badawcze zespołu 14 partnerów skupionych wokół projektu MAELSTROM. Kluczowymi członkami konsorcjum są centra doskonałości w dziedzinie badania organizmów morskich, sztucznej inteligencji i robotyki, firmy zajmujące się recyklingiem oraz eksperci w dziedzinie badań nad tworzywami sztucznymi. W jego skład weszła także marketingowa firma konsultingowa, która odpowiada za sprzedawanie produktów pochodzących z recyklingu, oraz media, które pomagają w rozpowszechnianiu aktualnych informacji i podnoszeniu świadomości społecznej na temat odpadów morskich. Zespół projektu MAELSTROM zidentyfikował tzw. gorące obszary akumulacji odpadów morskich w Europie, takie jak rzeka Ave w Portugalii i region przybrzeżny Wenecji we Włoszech. Na potencjalny obszar, na który trafiają odpady, wpływa ich charakterystyka, zdolność do unoszenia się na wodzie, a także wiatry i prądy morskie – tym samym czynniki te decydują także o najlepszym możliwym planie remediacji.
Bąbelki i roboty
Przedostawaniu się plastiku do oceanu zapobiega „bariera bąbelkowa” na rzece Ave. Opracowana przez niderlandzkiego partnera bariera nazwana The Great Bubble Barrier® umożliwia przepływ ryb i łodzi, a jednocześnie za pomocą „kurtyny bąbelkowej” kieruje odpady do systemu wychwytującego na brzegu rzeki. Na potrzeby regionu Laguny Weneckiej partnerskie firmy Tecnalia Research and Innovation i Servizi Tecnici opracowały zrobotyzowaną platformę do oczyszczania dna morskiego. Oparty na sztucznej system inteligencji identyfikuje i zbiera odpady, aby zminimalizować ich wpływ na ekosystemy. System posiada przyssawkę do drobnych śmieci i chwytak do większych odpadów. Część materiału zebranego w rejonie Wenecji została poddana niskotemperaturowej pirolizie w celu wytworzenia paliwa morskiego drugiej generacji. Jest to kolejny przykład zastosowanego w projekcie rozwiązania o obiegu zamkniętym, ponieważ paliwo to zasila system usuwania odpadów morskich.
Kolejne kroki
Robot sortujący korzysta ze sztucznej inteligencji, aby segregować śmieci, które są następnie poddawane zaawansowanym procesom recyklingu. Do przemysłowego łańcucha dostaw trafią dzięki temu ponownie między innymi prekursory chemiczne i polimery. Doskonałym przykładem działania tego systemu gospodarki o obiegu zamkniętym jest przekształcenie pociętej sieci rybackiej w panele i laminaty. Aby określić skuteczność technologii usuwania odpadów i oszacować długoterminowe skutki dla ekosystemów, zespół projektu MAELSTROM planuje dalsze monitorowanie lokalizacji testowych. Opracowana w ramach projektu aplikacja MAELSTROM Traceability App pozwala na śledzenie postępów poszczególnych działań, od zbiórki po integrację z innymi produktami pochodzącymi z recyklingu, a dodatkowo umożliwia otrzymanie certyfikatu „MarineLitterOrigin”. Zwiększenie świadomości społecznej jest niezbędne, jeśli chcemy uporać się z problemem odpadów morskich. Reklamowany w mediach społecznościowych projekt MAELSTROM aktywizuje mieszkańców, aby zaangażować ich w sprzątanie plaż i kanałów. Członkowie projektu wzięli udział w akcji „World's Biggest Butt Pick Up”, mającej na celu zebranie miliona niedopałków papierosów. Wszystkie opracowane do tej pory technologie MAELSTROM osiągną poziom gotowości TRL6. Zbieranie odpadów morskich odbywa się w sposób efektywny i wywiera minimalny wpływ na środowisko. Zakończenie projektu przewidziano na koniec grudnia 2024 r. Już teraz zespół wykonał ważny krok w kierunku wyeliminowania odpadów z tworzyw sztucznych.
Słowa kluczowe
MAELSTROM, plastik, odpady morskie, ocean, sztuczna inteligencja, roboty, recykling