Prosta droga do zerowych emisji netto Najnowszy zbiór zaleceń zwraca uwagę na kluczowe ustalenia i zalecenia projektu ConsenCUS dotyczące wdrażania technologii wychwytywania, utylizacji i składowania dwutlenku węgla. Zmiana klimatu i środowisko Technologie przemysłowe Energia © Parradee/stock.adobe.com Skuteczna transformacja energetyczna wymaga opracowania nowych, zrównoważonych źródeł energii oraz systemów energetycznych. Zanim jednak zostaną one zaprojektowane, stworzone oraz wdrożone, musimy podjąć pewne działania – jakie? Odpowiedzią na to pytanie są alternatywne rozwiązania, które mogą wypełnić lukę i pozwolić na ograniczenie istniejących emisji dwutlenku węgla w celu osiągnięcia celu, jakim są zerowe emisje netto do 2050 roku. Jednym z nich są technologie wychwytywania, utylizacji i składowania dwutlenku węgla (CCUS), jednak na drodze do ich upowszechnienia wciąż piętrzą się liczne przeszkody, w tym brak stosownych przepisów i mechanizmów finansowania, brak odpowiedniej infrastruktury do transportu i składowania CO2, a także niska świadomość społeczna. Zespół finansowanego ze środków Unii Europejskiej projektu ConsenCUS zajął się badaniem mniej popularnych i znanych rozwiązań i zaleceń, by umożliwić szerzej zakrojone stosowanie technologii w celu ograniczenia emisji CO2 i osiągnięcia celu. Badacze skupieni w zespole projektu wydali niedawno dokument strategiczny, w którym przedstawiają kluczowe ustalenia i siedem zaleceń. Kwestie polityczne W ramach projektu badacze doszli do szeregu kluczowych wniosków, których szersze implikacje europejscy decydenci powinni wziąć pod uwagę przy kształtowaniu przyszłych polityk dotyczących technologii wychwytywania, utylizacji i składowania dwutlenku węgla. „Podstawowym z nich jest fakt, że różne technologie wychwytywania CO2 charakteryzują się różnym wpływem na środowisko, co należy wziąć pod uwagę przy wdrażaniu projektów”, czytamy w publikacji. Co więcej, „należy uwzględnić kompromisy między osiągami, zużyciem energii i zapotrzebowaniem na zasoby urządzeń wychwytujących CO2”. Trzecia kluczowa kwestia dotyczy faktu, że „wszystkie obecnie opracowywane technologie wychwytywania, utylizacji i składowania dwutlenku węgla muszą być w stanie funkcjonować w świecie zerowej emisji netto”, a co więcej, „realizacja projektów dotyczących wychwytywania, utylizacji i składowania dwutlenku węgla powinna mieć na celu między innymi wykorzystanie przestrzeni pod powierzchnią ziemi oraz optymalizację wykorzystania tych rozwiązań z uwzględnieniem alternatywnych zastosowań, takich jak magazynowanie wodoru lub gazu ziemnego, w tym dla bardziej oddalonych emitentów”. Inne zagadnienia omówione przez zespół projektu obejmują presję na opracowanie i przetestowanie skalowalnych technologii wychwytywania CO2, które mają zastosowanie do różnych źródeł emisji, co jest trudnym zadaniem – wymagania dotyczące rozwiązań zależą bowiem od rodzaju działalności przemysłowej, wielkości i lokalizacji źródeł szkodliwego gazu. „Z drugiej strony, najwięksi emitenci oraz źródła zlokalizowane w pobliżu siebie nawzajem (na przykład w klastrach przemysłowych) mogą przyczyniać się do zwiększania popytu na systemy wychwytywania obsługujących wielu użytkowników i wspólną infrastrukturę transportową, utylizacyjną i magazynową. Wiąże się to z szeregiem innych wyzwań, jako że ta wspólna infrastruktura będzie obejmować liczne źródła CO2 i użytkowników końcowych (zarówno w zakresie utylizacji, jak i magazynowania), co z kolei wymaga opracowania jednolitych specyfikacji i norm, a także skutecznego modelu podziału ryzyka i odpowiedzialności, które nie powinny spadać wyłącznie na sektor publiczny”. Co więcej, zdaniem autorów skupianie się na zaangażowaniu społeczności i interesariuszy i koncentracja na możliwościach mają kluczowe znaczenie dla realizacji projektów w zakresie wychwytywania, utylizacji i składowania dwutlenku węgla. Siedem zaleceń Dotychczasowe ustalenia zaowocowały siedmioma zaleceniami politycznymi dotyczących błyskawicznie zmieniającego się sektora technologii wychwytywania, utylizacji i składowania dwutlenku węgla w Unii Europejskiej: Jak czytamy w dokumencie, „wpływ na środowisko urządzeń służących do wychwytywania i przetwarzania CO2 powinien być kluczowym kryterium oceny wpływu z punktu widzenia ogólnounijnych celów w zakresie wychwytywania, utylizacji i składowania dwutlenku węgla”. Co więcej, „rozwiązania w zakresie wychwytywania, utylizacji i składowania dwutlenku węgla muszą być przystosowane do działania w świecie zerowych emisji netto”. Po trzecie, oceny wpływu ogólnounijnych i krajowych strategii powinny obejmować także emisje z zakresu 2 i 3 z całego łańcucha technologii wychwytywania, utylizacji i składowania dwutlenku węgla. Zalecenia numer 4 oraz 5 dotyczą przyspieszenia rozwoju technologii i ustalenie „rygorystycznych norm oraz zasad podziału odpowiedzialności dotyczących emitentów CO2 i użytkowników końcowych podłączonych do infrastruktury” dotyczących infrastruktur transportowych oraz magazynujących dwutlenek węgla. Co więcej, „państwa członkowskie powinny mieć obowiązek określenia kompleksowej strategii i ram finansowania dotyczących badań i rozwoju, innowacji i wdrażania technologii wychwytywania, utylizacji i składowania dwutlenku węgla”. Zdaniem autorów wymogiem we wszystkich tego rodzaju projektach powinno być także znaczące zaangażowanie lokalnych społeczności i interesariuszy. Prace nad projektem ConsenCUS (CarbOn Neutral cluSters through Electricity-based iNnovations in Capture, Utilisation and Storage) dobiegną końca w 2025 roku. Więcej informacji: strona projektu ConsenCUS Słowa kluczowe ConsenCUS, wychwytywanie dwutlenku węgla, utylizacja dwutlenku węgla, składowanie dwutlenku węgla, wychwytywanie, utylizacja i składowanie dwutlenku węgla, CCUS, CO2, zerowe emisje netto, dokument strategiczny
