Badanie przyczyn i skutków przemocy w relacji intymnej

Jedno z największych w krajach rozwijających się badań podłużnych dotyczących przemocy w relacji intymnej ujawnia trendy dotyczące przemocy w związkach oraz podpowiada nowe sposoby na jej ograniczanie.

Społeczeństwo

Przemoc w relacji intymnej stanowi poważny problem w zakresie zdrowia publicznego i praw człowieka. Jedna na trzy kobiety doświadcza w ciągu swojego życia przemocy fizycznej i seksualnej w relacji intymnej oraz przemocy seksualnej ze strony osób spoza relacji, przy czym wyższe wskaźniki obserwuje się w krajach Afryki Subsaharyjskiej. W toku badań naukowych rozpoznano szereg czynników ryzyka związanych z przemocą w relacji intymnej, takich jak nadużywanie alkoholu, izolacja społeczna oraz brak pozycji ekonomicznej i społecznej, choć inne dowody sugerują, że tego rodzaju przemoc jest predyktorem tych czynników. „Większość danych ilościowych, którymi dysponujemy, pochodzi z badań przekrojowych przeprowadzonych tylko w jednym momencie, więc nie jesteśmy w stanie stwierdzić, czy czynniki te są przyczyną, czy też raczej konsekwencjami przemocy”, mówi Heidi Stöckl(odnośnik otworzy się w nowym oknie), profesor analizy zdrowia publicznego na Uniwersytecie im. Ludwiga Maximiliana w Monachium(odnośnik otworzy się w nowym oknie) i koordynatorka projektu IPV_Tanzania(odnośnik otworzy się w nowym oknie). Aby uzupełnić te braki w wiedzy, w ramach finansowanego przez Europejską Radę ds. Badań Naukowych(odnośnik otworzy się w nowym oknie) projektu IPV_Tanzania rozpoczęto jedno z największych badań podłużnych nad przemocą w relacji intymnej, jakie kiedykolwiek przeprowadzono w krajach rozwijających się. „Zgromadziliśmy więcej dowodów dotyczących kluczowych czynników ryzyka i ochrony przed przemocą w relacji intymnej: zdrowia psychicznego, spożywania alkoholu i pozycji w relacji oraz tego, jak wpływają one na doświadczenie przemocy przez kobiety w ich związkach”, dodaje Stöckl.

Badanie przemocy w relacji intymnej wśród kobiet i mężczyzn

Zespół projektu IPV_Tanzania zebrał i przeanalizował dane ilościowe i jakościowe przekazane przez 1200 Tanzanek w czterech osobnych punktach czasowych na przestrzeni pięciu lat. W projekcie przeprowadzono także badanie szczegółowe z udziałem 30 mężczyzn oraz badanie przekrojowe, które objęło 1200 mężczyzn. Aby umożliwić respondentkom, jak i respondentom swobodne wypowiadanie się na temat ich doświadczeń i sprawstwie przemocy, zespół musiał szczegółowo zaplanować badanie oraz przestrzegać zasad bezpieczeństwa i etyki. „Kluczowe było przeszkolenie ankieterów, jako że w środowiskach o wysokich wskaźnika przemocy w relacji intymnej istnieje ryzyko doświadczenia przemocy przez same osoby prowadzące wywiady”, wyjaśnia Stöckl. Uczestnicy szkolenia dowiedzieli się między innymi, jak w sposób delikatny zadawać pytania o przemoc w relacji intymnej i reagować na silnej reakcje emocjonalne osób ankietowanych.

Poznawanie prawidłowości dotyczących przemocy

W badaniu kohortowym kobiet zespół ustalił, że zmiany dotyczące przemocy w relacji intymnej na przestrzeni pięciu lat są większe, niż się spodziewano. „Kobiety mówiły o znacznym spadku przemocy fizycznej i seksualnej w relacji intymnej, a jednocześnie wskazywały na wzrost przemocy psychicznej”, zauważa Stöckl. „Ponadto ustaliliśmy, że ważnym czynnikiem predykcyjnym przemocy w relacji intymnej jest brak bezpieczeństwa żywnościowego i że często koreluje on z przemocą wobec dzieci”. W przypadku mężczyzn badacze stwierdzili bardzo wysoką częstotliwość przemocy w relacji intymnej i przemocy seksualnej ze strony osób niebędących partnerami, ale jednocześnie także wysoki wskaźnik przemocy doświadczanej w dzieciństwie, w pracy i grupie rówieśniczej. „Wyniki te wymagają dalszych analiz, ale udało nam się określić główne czynniki ryzyka, które wcześniej były słabo poznane, takie jak hazard czy korzystanie z pornografii”, dodaje Stöckl.

Opracowywanie nowych interwencji

Wyniki wywiadów zostaną wykorzystane w badaniach interwencyjnych, a ich autorzy podkreślają, że samo wielokrotne pytanie kobiet o doświadczenia stanowiło swego rodzaju interwencję. W toku dalszych prac planuje się zbadanie wpływu czynników społecznych i społecznościowych na przemoc w relacji intymnej oraz tego, w jaki sposób stosowane obecnie przez kobiety strategie zaradcze wpływają na poziom doświadczanej przez nie przemocy w relacji intymnej. „W badaniu obejmującym mężczyzn wskazano na kilka nowych czynników ryzyka przemocy w relacji intymnej, w tym hazard, którym dotychczas nie poświęcono wystarczającej uwagi”, mówi Stöckl.