Kolejny sukces Finlandii! Czy publikowany każdego roku ranking najszczęśliwszych krajów jest błędny?
Znów nadszedł ten czas w roku – doczekaliśmy się publikacji kolejnej edycji sprawozdania World Happiness Report. Stałych czytelników z pewnością nie zaskoczy fakt, że Finlandia po raz siódmy z rzędu staje na najwyższym stopniu podium, wyprzedzając ponad 140 krajów świata. To nie pomyłka – to samo państwo prowadzi w rankingu niezmiennie od siedmiu lat. Można zgadywać zatem, że młodsi i starsi mieszkańcy Finlandii są najszczęśliwszymi ludźmi na świecie. W 2023 roku przyjrzeliśmy się czynnikom sprawiającym, że Finlandia co roku zdobywa tytuł najszczęśliwszego kraju świata.
Być albo nie być szczęśliwym… oto jest pytanie?
Zespół badawczy działający przy Uniwersytecie w Lund w Szwecji (znajdującej się na czwartym miejscu w rankingu) zauważa jednak, że nasze podejście do pomiaru szczęścia może być błędne i przedstawia dowody. Wyniki badań zostały opublikowane na łamach czasopisma naukowego „Scientific Reports”. Ranking szczęścia opiera się na prostym badaniu, którego celem jest ocena ogólnego samopoczucia oraz zadowolenia z życia. Badanie to jest czasem określane mianem „drabiny Cantrila” ze względu na to, że badacze proszą respondentów, aby wyobrazili sobie drabinę symbolizującą życie – najwyższy możliwy szczebel (10) symbolizuje najlepsze możliwe życie, z kolei najgorsze symbolizuje najniższy z nich (0). Następnie respondenci są proszeni o ocenę własnego życia w skali od 0 do 10. Zespół badaczy przeanalizował na próbie przeszło 1 500 dorosłych respondentów w Zjednoczonym Królestwie sposób interpretacji tego pytania w zestawieniu z podobnymi, choć inaczej sformułowanymi odpowiednikami. Z rezultatów badania wynika, że uczestnicy badania myśleli w związku z nim częściej o władzy i bogactwie. Zmiana pytania Cantrila przez badaczy sprawiała, że skupienie na tych dwóch czynnikach spadło. Przykładem wprowadzonych zmian była między innymi zamiana sformułowania „najlepsze możliwe życie” słowami „najbardziej harmonijne życie”.
Zmiana miary szczęścia
„Wyniki naszych badań wskazują, że pomiar szczęścia i dobrobytu niekoniecznie odzwierciedla sposób, w jaki faktycznie definiujemy te pojęcia w naszym życiu", wyjaśnił August Nilsson, główny autor badania i doktorant na norweskim Uniwersytecie Metropolitalnym w Oslo, którego wypowiedź została przytoczona w informacja prasowej. „Moim zdaniem zagadnienie to wymaga dalszych analiz. Szczególnie istotne jest zrozumienie, w jaki sposób respondenci interpretują pytania dotyczące szczęścia – poziom szczęścia danej jednostki oraz sposób jego definiowania nie może być określany przez badacza, zależy bowiem od samych respondentów". Jak wskazują autorzy badania w swoim opracowaniu: „Drabina Cantrila jest prawdopodobnie najpopularniejszą miarą dobrostanu, ale uzyskane wyniki badań wskazują na to, że należy podchodzić do jej interpretacji z pewną dozą sceptycyzmu – struktura drabiny Cantrila wydaje się wpływać na uczestników badania i skłaniać ich do postrzegania dobrostanu w kategoriach władzy oraz bogactwa".
Słowa kluczowe
szczęście, World Happiness Report, Finlandia, drabina Cantrila, Cantril, dobrostan, zadowolenie z życia, władza, bogactwo