Kartografia nowych wód: włączenie analizy opartej na płci do planowania przestrzennego obszarów morskich
Planowanie przestrzenne obszarów morskich (MSP) pomaga zarządzać wykorzystaniem oceanów i mórz, zapewniając, że działalność człowieka jest wydajna, bezpieczna i zrównoważona. Pomimo coraz szerszego stosowania tego podejścia na całym świecie, naukowcy uważają, że można je jeszcze bardziej ulepszyć poprzez uwzględnienie elementów dynamicznych, aby pomóc w projektowaniu wizji i dostosowywaniu się do przyszłych warunków. Jednym z dynamicznych aspektów, który może poprawić MSP, jest analiza płci — proces włączania aspektów płci biologicznej do projektowania badań i analizy. Jest to jedno z osiągnięć projektu MEDIX, realizowanego przy wsparciu programu działania „Maria Skłodowska-Curie”. „Badanie różnic w zależności od płci, na poziomie od organizmów po populacje i społeczności, może wygenerować nowe spostrzeżenia na temat odporności i podatności na stresory klimatyczne, które w przeciwnym razie mogłyby nie zostać rozpoznane” — stwierdza Elena Gissi, koordynatorka projektu MEDIX. „Uwzględnienie nauki dla danej płci dotyczącej reakcji gatunków i ekosystemów na zmiany klimatu w kryteriach ustalania priorytetów dla nowych morskich obszarów chronionych jest niezbędne”.
Badanie interakcji między płcią a zmianami klimatu
Projekt MEDIX rozpoczął od przeglądu, aby zrozumieć różnice specyficzne dla płci i czynniki brane pod uwagę w badaniach biologicznych i biologii zmian globalnych. W rezultacie powstało badanie podstawowe, w którym po raz pierwszy zbadano, w jaki sposób analiza płci może być wykorzystywana w biologii morskiej. „Płeć biologiczna szeroko wpływa na morfologię, fizjologię, zachowanie i rozmieszczenie organizmów i populacji w różnych taksonach. Znalazłam również przykłady interakcji płci i zmian klimatycznych w mechanizmach reagowania gatunków i społeczności” — mówi Gissi. We współpracy z Uniwersytetem Stanforda, projekt MEDIX przeprowadził analizę scenariuszy w celu zidentyfikowania klimatu ostoi na obszarach, które będą nadal podtrzymywać usługi ekosystemowe pomimo zmieniającego się klimatu. W Stanach Zjednoczonych badaczka przeanalizowała zmiany różnorodności gatunkowej i funkcjonalnej w pięciu przyszłych scenariuszach w 2050 i 2100 roku, biorąc pod uwagę trzy prognozy zmian klimatu: umiarkowane, pośrednie i poważne. Zadanie to koncentrowało się na grupie 127 gatunków megafauny morskiej w północno-wschodnim Pacyfiku, w tym ssaków, rekinów, płaszczek, ryb kostnoszkieletowych i gadów. We współpracy z Instytutem Nauk o Morzu Krajowej Rady Badawczej we Włoszech, w ramach projektu przeprowadzono badanie podstawowe dotyczące priorytetowych gatunków i siedlisk ochrony dla włoskich wód Morza Śródziemnego, w tym analizę panujących tam obecnie warunków. Działanie to wspierało opracowanie pierwszej wersji włoskiego morskiego planu zagospodarowania przestrzennego.
Wpływ na badania biologiczne i nie tylko
Prace przeprowadzone w ramach projektu MEDIX podkreślają znaczenie rozważenia, czy i jak płeć może wpływać na projekt badawczy, analizę i wyniki. Częścią wyników projektu są wytyczne metodologiczne, które zapewniają badaczom ramy do podejścia do analizy płci w ich przyszłych badaniach biologicznych. Temat ten został również zaprezentowany 10 europejskim organizacjom badawczym podczas wydarzenia zorganizowanego przez konsorcjum MINDtheGEPS. Wpływ projektu MEDIX wykracza poza biologię. Koordynatorka projektu została zaproszona do udziału w warsztatach związanych z inkluzywnymi i intersekcjonalnymi badaniami w dziedzinie inżynierii i informatyki, zorganizowanych przez Uniwersytet Stanforda i Uniwersytet Teksasu, i miała swój udział w opracowaniu nowej metodologii dla innowacji związanych z płcią w zakresie oceny cyklu życia i gospodarki o obiegu zamkniętym. Na poziomie politycznym przyczyniła się do przeglądu strategicznego programu badań i innowacji Partnerstwa na rzecz zrównoważonej niebieskiej gospodarki.
Słowa kluczowe
MEDIX, zmiana klimatu, analiza płci, planowanie przestrzenne obszarów morskich, morskie obszary chronione, biologia morska
