Następstwa kryzysu finansowego dla polityki i prawodawstwa
W trakcie kryzysu finansowego z 2008 r. operacje ratowania banków(odnośnik otworzy się w nowym oknie) doprowadziły w do dość powszechnego przekonania, że dobro wspólne poświęcono dla wielkich korporacji finansowych. Niezadowolenie z tego, jak politycy radzili sobie z kryzysem, a dodatkowo także późniejsze środki oszczędnościowe, stały się inspiracją dla wielu ruchów protestacyjnych, takich jak Occupy(odnośnik otworzy się w nowym oknie). „Zapanowało powszechne przekonanie, że rządzący przedkładają interesy potentatów z Wall Street nad interesy zwykłych obywateli”, mówi Pepper Culpepper z Blavatnik School of Government(odnośnik otworzy się w nowym oknie) na Uniwersytecie Oksfordzkim. „Atakowanie banków, które były zbyt duże, by upaść, stało się tematem podnoszonym zarówno przez ruchy populistyczne, jak i polityków głównego nurtu”. Projekt BANK-LASH, finansowany przez Europejską Radę ds. Badań Naukowych(odnośnik otworzy się w nowym oknie) i koordynowany przez Culpeppera, zakładał ilościowe określenie niezadowolenia opinii publicznej, zrozumienie wpływu przekazu medialnego na opinię publiczną oraz ustalenie wpływu opinii publicznej na politykę. Ankiety przeprowadzone w 2020 r. w sześciu krajach wykazały, że respondenci mieli wyrobione poglądy na temat regulacji finansowych i ogólnie rzecz biorąc oczekiwali większego uregulowania sektora finansowego. Eksperymenty pozwoliły ustalić, że historie medialne o skandalach bankowych znacząco przyczyniły się do wzrostu oczekiwań co do takich regulacji. „Skandale finansowe ściągają uwagę społeczeństwa na świat finansów i przypominają politykom o tym, czego ono oczekuje, tym samym odgrywając ważną rolę w kształtowaniu prawodawstwa finansowego”, dodaje Culpepper.
Wzajemne oddziaływanie opinii publicznej, relacji medialnych i prawodawstwa
Jak przekonuje Culpepper, rządy nie miały do dyspozycji cudownego środka, który pozwoliłby zreformować banki popadające w tak dramatyczne kłopoty w latach 2007-2008. „Wszystkie rozwiązania, w tym restrukturyzacja, wymagają kompromisów. Jako ekonomiści polityczni jesteśmy mniej zainteresowani ekonomicznymi skutkami reform, a bardziej tym, kto decyduje o tym, jakie polityki są wdrażane”, tłumaczy Culpepper. Uczenie maszynowe (ML) oparte na dużych modelach językowych (XLM-RoBERTa) umożliwiło przygotowanie pierwszego kompleksowego zestawu danych z doniesień prasowych na temat bankowości z Australii, Francji, Niemiec, Szwajcarii, Zjednoczonego Królestwa i Stanów Zjednoczonych. Modele ML zostały wyszkolone w celu rozpoznawania głównych kategorii artykułów, najpierw otrzymując kilkaset ręcznie adnotowanych przykładów, a następnie automatycznie przetwarzając pozostałe. Otrzymany w ten sposób zestaw danych obejmujący 500 tys. artykułów w różnych językach pokazuje, w jaki sposób banki były przedstawiane podczas globalnego kryzysu finansowego i w ciągu następnej dekady. Następnie opracowano studia przypadków dotyczące kształtowania polityki finansowej i porównano je z danymi medialnymi, aby ocenić, w jaki sposób debaty publiczne wpłynęły na prawodawstwo.
Interes publiczny szansą dla tworzenia polityki
W większości krajów zaufanie do banków utrzymuje się na niskim poziomie – niższym niż zaufanie do firm technologicznych, przedsiębiorstw energetycznych, a nawet rządów. W porównaniu z 2020 r. zaufanie do banków wzrosło jednak we wszystkich krajach objętych badaniem z 2023 r. Inne ważne ustalenie dotyczyło tego, że opinia publiczna w badanych krajach miała wpływ na reformy, które rządy próbowały wdrożyć po kryzysie. Na przykład w Zjednoczonym Królestwie przełożyła się na zastosowanie środków zabezpieczających oddzielających bankowość detaliczną od inwestycyjnej. „Odkryliśmy też, że chociaż skandale finansowe stały się przyczynkiem reform finansowych po kryzysie, to nie spowodowały, że ludzie zaczęli oczekiwać większej ogólnej regulacji rynku lub większej redystrybucji”, mówi Culpepper.
Wyniki tych prac mogą zostać wykorzystane w podręcznikach do polityki przedsiębiorczości
Ustalenia zespołu BANK-LASH dowodzą, że opinia publiczna nadal interesuje się pozornie technicznymi kwestiami, które mają wpływ na ich życie, takimi jak regulacje finansowe, szczególnie w czasach kryzysów i skandali. „Natrafiliśmy na systematyczne dowody, że opinia publiczna stanowi potężne źródło informacji dla przedsiębiorców politycznych, ale musi być wykorzystywana we właściwym czasie. Nasze prace mogą przyczynić się do opracowania strategii reformy rynków kapitałowych w celu uwolnienia środków na finansowanie inicjatyw związanych na przykład z Europejskim Zielonym Ładem(odnośnik otworzy się w nowym oknie)”, dodaje Culpepper. Zespół przygotował jak dotąd sześć artykułów dotyczących różnych aspektów projektu, w tym jeden analizujący, w jaki sposób skandale z udziałem korporacji mogą zmienić nastawienie opinii publicznej do innych kwestii, takich jak regulacje dotyczące zmiany klimatu.
