Nowa generacja systemów morskiej orientacji sytuacyjnej i nadzoru
Mimo że współczesna gospodarka morska jest sektorem zaawansowanym technologicznie, nie można tego powiedzieć o obszarze arktycznym. Powodem tego jest brak infrastruktury krytycznej i geograficzne oddalenie Arktyki, w związku z czym w regionie tym brakuje nie tylko możliwości precyzyjnego pozycjonowania i gromadzenia danych, ale również mechanizmów bezpieczeństwa dostępnych dla całego sektora morskiego. Ponadto z punktu widzenia straży przybrzeżnej współpraca w regionie Arktyki jest sporym wyzwaniem z uwagi na brak wspólnego mechanizmu orientacji sytuacyjnej. „Podczas gdy dane i technologie oferują znaczące możliwości, stwarzają również wiele zagrożeń, takich jak zwiększona podatność na wypadki, zanieczyszczenia, naruszenia granic i działalność przestępcza”, mówi Isto Mattila, pracownik naukowy Uniwersytetu Nauk Stosowanych Laurea w Finlandii. W miejscu newralgicznym pod względem ekologicznym i geopolitycznym, jakim jest Arktyka, ta podatność na negatywne czynniki tylko się pogarsza. Odpowiedzią na potrzebę skuteczniejszego nadzoru morskiego jest finansowany przez Unię Europejską projekt AI-ARC. „Dzięki nowatorskim technologiom i innowacjom projekt AI-ARC przyczyni się do poprawy mechanizmów morskiej orientacji sytuacyjnej, podejmowania decyzji, komunikacji, usług poszukiwawczo-ratowniczej, a tym samym ogólnego bezpieczeństwa wszystkich podmiotów z unijnego sektora morskiego – w szczególności tych prowadzących działalność na Oceanie Arktycznym”, dodaje Mattila, który pełni funkcję koordynatora projektu.
Wirtualna sterownia oparta na sztucznej inteligencji
Sercem projektu jest innowacyjna wirtualna sterownia – platforma wykorzystująca sztuczną inteligencję (AI), aby zapewnić użytkownikom rozszerzone – i w dużym stopniu zautomatyzowane – zdolności w zakresie orientacji sytuacyjnej. „To narzędzie reprezentuje następną generację systemów morskiej orientacji sytuacyjnej i nadzoru morskiego – a jego wdrożenie można przyrównać do zamiany telefonu z klapką na smartfona”, wyjaśnia Mattila. Dzięki opracowaniu i przetestowaniu platformy z udziałem rzeczywistych użytkowników z sektora morskiego jest ona w pełni zgodna z europejskim systemem nadzorowania granic (EUROSUR). Można ją również płynnie zintegrować z unijnym wspólnym mechanizmem wymiany informacji (CISE), zapewniając w ten sposób transgraniczną interoperacyjność. „Nasza wspólna przestrzeń robocza, oparta na innowacyjnych i wydajnych usługach AI, znacznie poprawi bezpieczeństwo granic i bezpieczeństwo zewnętrzne, a także wesprze współpracę w zakresie zarządzania granicami zewnętrznymi w Arktyce i na pełnych wodach północnych mórz”, zauważa Mattila. „Co więcej, może to zapewnić w opłacalny sposób, który nie zwiększa obciążenia dla użytkownika”. Oprócz wirtualnej sterowni w ramach projektu walidacji poddano kilka nowych technologii morskich, w tym narzędzie do automatycznego wykrywania anomalii. Opracowano również nowe standardy udostępniania danych, z których część została już przyjęta przez Europejski Instytut Norm Telekomunikacyjnych (ETSI).
Poprawa orientacji sytuacyjnej, nadzoru i bezpieczeństwa
Twórcy rozwiązania AI-ARC mają nadzieję, że przyniesie ono korzyści organom straży przybrzeżnej i granicznej, społecznościom z terenów przybrzeżnych i prywatnym przedsiębiorstwom, w tym z branży rybołówstwa, obsługi rejsów wycieczkowych i żeglugi handlowej. „Wzmacniając mechanizmy orientacji sytuacyjnej, nadzoru i bezpieczeństwa tych użytkowników końcowych, projekt AI-ARC wspiera działania UE na rzecz poprawy zarządzania granicami, budowania bezpiecznych i zrównoważonych społeczeństw oraz ochrony wolności i bezpieczeństwa Europy wraz z jej wszystkimi obywatelami”, podsumowuje Mattila. Projekt pomaga również w realizacji unijnych ambicji w zakresie szerszego zaangażowania w działania na rzecz pokoju, zrównoważonego rozwoju i dobrobytu w regionie Arktyki. Zespół projektu AI-ARC pracuje obecnie nad rozwojem swoich rozwiązań z myślą o ich komercjalizacji, co będzie przedmiotem projektu VIGIMARE, który rozpocznie się we wrześniu 2024 roku.
Słowa kluczowe
AI-ARC, morski, orientacja sytuacyjna, Ocean Arktyczny, nadzór morski, bezpieczeństwo, sztuczna inteligencja, AI, VIGIMARE