Jak modelowanie dynamiki systemu może zmienić profilaktykę samobójstw wśród młodzieży?
Według Światowej Organizacji Zdrowia samobójstwa są trzecią najczęstszą przyczyną śmierci wśród młodych ludzi w wieku od 15 do 29 lat. Rozwiązanie tego poważnego problemu jest skomplikowane, ponieważ jest on kształtowany przez czynniki biologiczne, psychologiczne, społeczne, polityczne i środowiskowe, które oddziałują na siebie w nieprzewidywalny sposób. Ze względu na tę złożoność w zapobieganiu samobójstwom przydatne może być podejście oparte na myśleniu systemowym – sposobie rozumienia skomplikowanych problemów poprzez analizowanie, w jaki sposób różne elementy systemu oddziałują na siebie i wpływają na siebie nawzajem. „Zastosowanie podejścia systemowego do zapobiegania samobójstwom pomaga nam zidentyfikować i zmapować złożone i dynamiczne interakcje między wieloma czynnikami ryzyka samobójstwa i czynnikami ochronnymi, aby zrozumieć prawdopodobne ścieżki zachowań samobójczych, przy jednoczesnym uwzględnieniu złożoności systemów opieki zdrowotnej”, wyjaśnia Maria Michail(odnośnik otworzy się w nowym oknie), stypendystka stypendium globalnego w ramach działania „Maria Skłodowska-Curie” i koordynatorka finansowanego przez UE projektu SEYMOUR(odnośnik otworzy się w nowym oknie). W projekcie SEYMOUR, realizowanym przy wsparciu programu działań „Maria Skłodowska-Curie”(odnośnik otworzy się w nowym oknie), zastosowano modelowanie dynamiki systemowej (SDM), wspomaganą komputerowo metodę analizy wielu komponentów w celu poprawy skuteczności strategii zapobiegania samobójstwom młodzieży.
Partycypacyjny wgląd w zindywidualizowane modelowanie
Jednym z atutów SDM opracowanego w projekcie SEYMOUR jest partycypacyjne podejście do modelowania systemów. Oprócz danych naukowych w ramach projektu zebrano wiedzę empiryczną od interesariuszy, takich jak osoby w wieku od 12 do 25 lat z doświadczeniem samookaleczenia lub zachowań samobójczych, ich rodzin, świadczeniodawców opieki zdrowotnej, zleceniodawców usług i decydentów w Australii i Zjednoczonym Królestwie. „Interesariusze pomogli nam w konceptualizacji i mapowaniu ścieżek prowadzących do samookaleczeń i zachowań samobójczych u młodych ludzi, identyfikując czynniki ryzyka i czynniki ochronne, a także mapując usługi społeczne i usługi w zakresie zdrowia psychicznego oraz czynniki wpływające na przepływ populacji przez te systemy w każdym kraju”, mówi Michail. Na podstawie modelu koncepcyjnego opracowanego wspólnie z interesariuszami powstał skomputeryzowany model matematyczny. Zastanawiając się nad tym, w jaki sposób można ulepszyć system, interesariusze zarówno w Australii, jak i w Zjednoczonym Królestwie priorytetowo traktowali inwestycje w interwencje wstępne – środki mające na celu zapobieganie negatywnym skutkom przed ich wystąpieniem – zamiast polegać wyłącznie na specjalistycznych usługach w zakresie zdrowia psychicznego. Przykładami tego podejścia są szkolne programy alfabetyzacji zdrowia psychicznego i środowiskowe sieci wsparcia rówieśniczego.
Modelowanie skutków polityki
W Australii w ramach projektu przeprowadzono wywiady z ekspertami i interesariuszami, aby poznać ich doświadczenia z warsztatami budowania modeli partycypacyjnych oraz zrozumieć czynniki wpływające na sposób wdrażania tego podejścia w różnych kontekstach i grupach interesariuszy. „Efektem tych prac jest opracowanie ram skutecznego wdrażania metody modelowania systemów partycypacyjnych SEYMOUR”, mówi Michail. „Ramy pomagają odpowiedzieć na kluczowe pytanie: w jakich okolicznościach, dla kogo i dlaczego modelowanie systemów partycypacyjnych działa przy opracowywaniu złożonych modeli systemów?” Modelowanie dynamiki systemu pozwala w usystematyzowany sposób badać scenariusze „co by było, gdyby”, pomagając decydentom przewidzieć wpływ różnych interwencji w systemie przed podjęciem działań. „Jedną z wyjątkowych zalet SDM jest to, że opiera się na nauce o wdrażaniu, co maksymalizuje możliwości wdrożenia i przyjęcia polityki w świecie rzeczywistym”, podkreśla Michail. „Nie mam wątpliwości, że po sfinalizowaniu, nasz SDM zaoferuje decydentom solidne narzędzie wspomagające podejmowanie decyzji w celu informowania o planowaniu strategicznym i alokacji zasobów na zapobieganie samobójstwom zarówno w Australii, jak i w Zjednoczonym Królestwie”.