Innowacyjny sposób na poprawę żywienia w Afryce
Z jednej strony, niedożywienie jest zjawiskiem powszechnym w wielu częściach Afryki, a z drugiej strony, mamy do czynienia ze wzrostem liczby przypadków otyłości. Profilaktyka obejmuje odpowiednią dietę matki, a także dostęp do odżywczej, zróżnicowanej, bezpiecznej, przystępnej cenowo i smacznej żywności we wczesnym dzieciństwie i w kolejnych latach. Celem finansowanego ze środków Unii Europejskiej projektu FOODLAND(odnośnik otworzy się w nowym oknie) było wniesienie wkładu w realizację tej wizji poprzez opracowanie i walidację skalowalnych i zrównoważonych innowacji wspierających lokalne systemy żywnościowe, przy jednoczesnym zwiększeniu różnorodności biologicznej w rolnictwie. „Chcieliśmy zająć się trzema głównymi wyzwaniami wpływającymi na funkcjonowanie afrykańskich systemów żywnościowych”, wyjaśnia koordynator projektu FOODLAND Marco Setti z Uniwersytetu Bolońskiego(odnośnik otworzy się w nowym oknie) we Włoszech. „Pierwsze z nich ma charakter organizacyjny, co oznacza niedostateczny stopień koordynacji między podmiotami działającymi w sektorze spożywczym i słabe zorientowanie na potrzeby rynkowe. Drugie wyzwanie ma charakter technologiczny – mało wydajne funkcjonowanie lokalnych łańcuchów dostaw rolno-spożywczych. I wreszcie, chcieliśmy się również skupić na potrzebach żywieniowych, tj. na problemie niezrównoważonej i niezdrowej diety”.
Sieci centrów ds. żywności jako czynnik zmian
Jeśli chodzi o zaspokojenie potrzeb organizacyjnych, projekt FOODLAND utworzył sieć 14 centrów ds. żywności(odnośnik otworzy się w nowym oknie). Są to lokalne centra innowacji działające na obszarach wiejskich lub podmiejskich w sześciu krajach Afryki – Etiopii, Kenii, Maroku, Tanzanii, Tunezji i Ugandzie. W tych centrach lokalni właściciele małych gospodarstw rolnych, naukowcy, przetwórcy żywności i przedstawiciele organizacji pozarządowych regularnie spotykają się, aby wspólnie tworzyć i wdrażać innowacje, uczestniczyć w sesjach szkoleniowych oraz dzielić się zasobami i sprzętem. „Równolegle przeprowadzono badania podstawowe mające na celu zmapowanie kontekstowych warunków lokalnej ludności oraz jej preferencji i zachowań związanych z żywnością i żywieniem”, dodaje Setti. „Obejmowało to przeprowadzenie badań ankietowych i behawioralnych na reprezentatywnych próbach – 10 000 konsumentów wiejskich i miejskich oraz 6 500 rolników – celem lepszego zrozumienia procesów decyzyjnych i możliwości wprowadzenia zmian”.
Innowacje technologiczne wspierające żywienie
Jeśli chodzi o innowacje technologiczne i nowe produkty spożywcze zaspokajające potrzeby żywieniowe, projekt koncentrował się na sposobach poprawy lokalnych łańcuchów dostaw żywności, takiej jak zboże, warzywa, owoce i ryby. Następnie przetestowano około 49 otwartych prototypów, zarówno w laboratorium, jak i w terenie, korzystając z zaangażowania 3 000 lokalnych innowatorów. „W zakres badań weszły 23 zatwierdzone innowacje, takie jak precyzyjne nawadnianie, inteligentne magazynowanie, zintegrowana akwakultura i opakowania pochodzenia biologicznego”, mówi Setti. „Do oceny wymiernego wpływu na lokalnych drobnych rolników oraz MŚP wykorzystano konkretne wskaźniki wydajności, takie jak mniejsze zużycie środków produkcji i mniejsze straty oraz zwiększone plony”. Projekt zaowocował również stworzeniem 26 nowych surowców spożywczych, składników i produktów, takich jak mieszanki mąk, produkty suszone i oleje. Łącznie wszystkie innowacje umożliwią lokalnym producentom wzmocnienie różnorodności biologicznej w rolnictwie, zwiększenie konkurencyjności oraz wzbogacenie diety konsumentów na obszarach miejskich i wiejskich.
Promowanie zalet pożywnej diety
Ponadto w ramach projektu udało się rozpropagować dużą liczbę różnorodnych zaleceń(odnośnik otworzy się w nowym oknie) żywieniowych dzięki organizacji lokalnych kampanii informacyjnych skierowanych zarówno do mieszkańców wsi, jak i miast w sześciu krajach afrykańskich. „Promowano nie tylko korzyści płynące ze stosowania lokalnych odmian/gatunków, ale także właściwości odżywcze i funkcjonalne nowej wzbogaconej żywności”, dodaje Setti. Szczególną uwagę zwrócono na słabsze i bardziej wrażliwe grupy, takie jak kobiety i dzieci, udzielając konkretnych i jasnych porad wraz z podaniem przykładów zdrowej i zbilansowanej diety. Rezultaty badań w ramach projektu zostały opublikowane lub udostępnione za pośrednictwem grupy Zenodo FoodLAND(odnośnik otworzy się w nowym oknie) jako część większego unijnego repozytorium – EU Open Research Repository(odnośnik otworzy się w nowym oknie). Z kolei zbiory danych, protokoły i streszczenia praktyk można znaleźć na otwartej platformie FoodLAND(odnośnik otworzy się w nowym oknie).
