Okoliczności niezbędne dla wystąpienia efektu sąsiedztwa Konsekwencje promieniowania nie zawsze są ograniczone do komórek bezpośrednio nim bombardowanych. Naukowcy zbadali tak zwany efekt sąsiedztwa, aby określić jego zastosowanie w ochronie przed promieniowaniem, jak i w terapii. Zdrowie © Shutterstock Kiedy komórki narażone są na promieniowanie jonizujące, komórki z nimi sąsiadujące lub przyległe wykazują czasami podobne symptomy molekularne stresu mimo braku ekspozycji. Wydaje się, że efekt sąsiedztwa zależy od pochodzenia i typu komórki. Badacze z finansowanego przez UE projektu INTERSTANDER próbowali wyjaśnić mechanizmy molekularne zaangażowane w mechanizm tego zjawiska. Aby to osiągnąć, stworzyli szereg biologicznych systemów modelowych i mierzyli częstość uszkodzeń obu nici jako elementów inicjujących zjawisko. Eksperymenty wykazały, że uszkodzenia w napromieniowanych komórkach chomika chińskiego (CHO) ulegających fuzji z limfocytami w stanie spoczynku są mniejsze niż w nienapromieniowanych, dzielących się komórkach CHO, które nie ulegały fuzji z limfocytami. W tych okolicznościach wydaje się działać ochronny lub negatywny efekt sąsiedztwa. To interesujące zjawisko było badane dalej przez naukowców z Narodowego Centrum Badań Naukowych "Demokritos" w Atenach. Wykorzystując komórki jajnika chomika chińskiego (CHO) i limfocyty ludzkie po napromieniowaniu jednego lub drugiego typu, badali oni szczególnie efekt ochronny. Grupa przeprowadziła różne eksperymenty z wykorzystaniem napromieniowanych komórek stymulowanych PHA (fitohemaglutyniną). Robiono tak w celu testowania, czy efekt ochronny był widoczny w aktywnie dzielących się komórkach, nie tylko w stadium spoczynkowym. Komórki krwi obwodowej traktowane PHA zostały poddane fuzji z dzielącymi się i napromieniowanymi komórkami CHO. Nie wykryto efektu sąsiedztwa w limfocytach. Kolejnym krokiem było określenie wpływu wrażliwości na promieniowanie podczas fazy G2 cyklu życia komórki. Komórki krwi obwodowej pochodzące od samicy były mieszane z napromieniowaną krwią samca i hodowane w obecności PHA. Po raz kolejny nie obserwowano efektu sąsiedztwa w żadnym typie komórek. Co więcej, mimo wykorzystania napromieniowanych komórek CHO po fuzji z wrażliwymi na promieniowanie limfocytami krwi obwodowej nie wykazano przeniesionego zjawiska sąsiedztwa. Chociaż efekt sąsiedztwa może być obserwowany w niektórych modelach wykazano, że ich występowanie jest ograniczone do określonych warunków. Pokazuje to potrzebę dalszych badań tego zjawiska, w celu pełnego zrozumienia konsekwencji procesów zaangażowanych we wrażliwość na promieniowanie.
