Zwalczanie zabójczych infekcji bakteryjnych w szpitalach
Drugą z głównych przyczyn śmierci wśród pacjentów na niekardiologicznych oddziałach intensywnej opieki medycznej są poważne powikłania infekcji bakteryjnych, takie jak sepsa (zakażenie krwi) i wstrząs septyczny. W Europie powikłania te zabijają każdego roku nawet 146 tys. pacjentów, co skłania grupy badawcze do poszukiwania nowych sposobów leczenia groźnych chorób infekcyjnych. Na ogół leczenie skupiało się na zwalczaniu powikłań spowodowanych przez nadmierne pobudzenie układów obronnych zaatakowanych przez bakterie. W groźnych infekcjach, takich jak sepsa i wstrząs septyczny, często występują: przesięk naczyniowy, podwyższone stężenia cytokin (białka regulacyjnego) i wykrzepianie krwi. Badania medyczne polegały na identyfikacji mechanizmów molekularnych prowadzących do tych powikłań, ze szczególnym uwzględnieniem groźnych infekcji powodowanych przez ludzki patogen Streptococcus pyogenes. Intensywnym badaniom w tym zakresie poświęcony był finansowany w całości przez UE projekt Strepsep. Skupiał się on na systemie kontaktu, czyli systemie, w którym krew wchodzi w kontakt z określoną powierzchnią i zaczyna krzepnąć. Mechanizm ten jest często wykazywany w sepsie i zapaleniach, którym towarzyszy bakteria Streptococcus pyogenes. W takich przypadkach myszy doznawały rozległych uszkodzeń tkanki płucnej. Badacze z projektu Strepsep uzyskali w tym zakresie istotne wyniki. Odkryli, że pewien peptyd (związek aminokwasów) o nazwie HKH20 pozytywnie wpływał na reakcje zapalne wywoływane przez bakterie w sepsie i chronił myszy przed bakterią Streptococcus pyogenes. HKH20 zapobiegał uszkodzeniom tkanek i krwawieniu w płucach, wydłużając czas życia i zwiększając ogólną przeżywalność. W części uzupełniającej skupiono się na neutrofilach, które stanowią pierwszą linię obrony przed infekcjami. Neutrofile pochłaniają mikroby i wydzielają substancje antymikrobiologiczne. W ostatnich latach odkryto nowy mechanizm – mechanizm zewnątrzkomórkowych pułapek neutrofilowych (NET) – który także aktywuje system kontaktu. Projekt Strepsep pokazał, że kiedy określone białko bakterii Streptoccocus pyogenes wchodzi w kontakt z fibrynogenem (substancją wytwarzaną w wątrobie), także powstają pułapki NET, które pomagają w eliminacji bakterii. Przyczyniło się to, w powiązaniu z odkryciem HKH20, do sformułowania hipotez dotyczących nowych leków i terapii. Leki oparte na tych odkryciach mogą przynieść Europie daleko idące korzyści zdrowotne i społeczno-ekonomiczne.
