Na drodze do zrównoważonego przemysłu akwakultur morskich
Wykorzystywanie w akwakulturze mączki rybnej ('fish meal' - FM) pochodzącej z ryb żyjących na wolności oraz tranu rybiego ('fish oil' - FO) nie jest proekologiczne i zrównoważone, a widmo niedoboru tranu rybiego może znacznie ograniczyć rozwój akwakultur. Odpowiedzią na powyższe wyzwanie może być wykorzystanie olejów roślinnych ('vegetable oils' - VOs), które również są bogate w wielonienasycone kwasy tłuszczowe C18 ('polyunsaturated fatty acids' - PUFAs). Jednakże substancje te nie zawierają PUFA n-3 o długim łańcuchu ('long chain PUFA' - LC-PUFA), które są powszechne w FO. Jest to poważna wada, która stawia pod znakiem zapytania wartość odżywczą w kontekście żywienia ludzi. Celem projektu „Nutrigenomika trawienna ryb w kontekście zastąpienia tranu rybiego w diecie łososia atlantyckiego” ('Fish intestinal nutrigenomics in response to fish oil replacement in Atlantic salmon diets' - Fishinutrigen) było sprostanie powyższemu wyzwaniu poprzez zidentyfikowanie genów łososi oraz mechanizmów metabolicznych w tkankach systemu pokarmowego tych ryb, które mają wpływ na czynniki istotne w procesie hodowli oraz jakości żywienia. Działania powyższego, finansowanego ze środków UE projektu, skupiono na określeniu skutków stosowania różnorakich, zrównoważonych diet u łososi atlantyckich, aby lepiej zrozumieć funkcje układu trawiennego oraz efekty stosowania różnych tłuszczów odżywczych. Powyższe osiągnięto dzięki wykorzystaniu analiz bioinformatycznych oraz poprzez uwzględnienie wariacji genotypów, a także uwzględnienie ekspresji genowej i białkowej. Uczestnikom projektu przyświecały dwa główne cele. Pierwszym z nich było określenie ścieżek molekularnych powiązanych z przystosowywaniem się do diety VO. Drugim celem projektu było stwierdzenie, czy różne społeczności, poddane dietom VO zubożonym w powyższe kwasy, różnią się w zakresie zdolności do gromadzenia i przechowywania w organizmach kwasów LC-PUFA n-3. W ramach jednego z eksperymentów zbadano dwie grupy łososi atlantyckich. Wyniki wykazały, że społeczności o różnych fenotypach gromadzenia tłuszczu („grube” kontra „chude”) inaczej reagują na zastąpienie FO przez VO, przy czym społeczności „grube” silniej reagują na tę zmianę. W celu wspierania zrównoważonego rozwoju europejskich akwakultur, uczestnicy projektu Fishinutrigen stawili czoła kluczowemu wyzwaniu w zakresie akwakultur oraz w zakresie dostarczania obywatelom UE bezpiecznych i pożywnych ryb.
