Lasery wykorzystywane przy konserwacji i renowacji obiektów dziedzictwa kulturowego
Degradacja malowideł znajdujących się w historycznych obiektach i kościołach spowodowana jest głównie przez niekontrolowane warunki mikroklimatu. Mogą one poważnie wpływać, zarówno na oryginalne materiały, jak też na te, które nakładane były dotąd podczas wysiłków związanych z renowacją. Degradacja materiałów renowacyjnych może prowadzić również do degradacji oryginalnych materiałów. Biorąc pod uwagę delikatną naturę dzieł sztuki oraz powszechnie zauważalny zły stan konserwacji, niezbędne jest stworzenie nowatorskich metod czyszczenia o selektywnych i kontrolowanych charakterystykach. W wielu przypadkach konwencjonalne metody czyszczenia, mechaniczne metody czyszczenia, bądź też narzędzia i stosowanie płynnych rozpuszczalników, nie są w stanie zapewnić efektywnego i bezpiecznego oczyszczenia dzieł sztuki. Metody takie mogą również stanowić zagrożenie dla samych konserwatorów. W projekcie, pod nazwą "Innowacyjny system laserowy i techniki miejscowego czyszczenia malowideł" (INART), zamierzano opracować specyficzne techniki do kontrolowanego usuwania materiałów z powierzchni malowideł. Opracowanie i wykorzystanie nowych technik renowacji w oparciu o przenośny system laserowy miało na celu realizację jakościowego oczyszczania wolnostojących i ściennych malowideł. W ramach tego finansowanego przez UE projektu zastosowano określone podejście do zachowania dziedzictwa kulturowego, wykorzystując postępy techniczne i naukowe dokonane w wielu dziedzinach. Partnerzy projektu opracowali prototyp umożliwiający integrację laserowego źródła transmisji promieniowania oddziaływującego na powierzchnię dzieła sztuki a pośrednictwem mechanicznego urządzenia sterowanego przez docelowego użytkownika. Umożliwiło to usunięcie niepotrzebnych nałożonych powłok farby lub skorupy, bez naruszania oryginalnych warstw farby. Prototyp wyposażony został również w narzędzia diagnostyczne i monitorujące do kontrolowania całej operacji oczyszczania. Wszystkie te elementy konieczne były dla zachowania delikatnej natury pigmentów, spoiw oraz powłok pokostów. Największym elementem podzespołu czyszczenia, opracowanego w ramach projektu, jest system operacyjny robota. System ten umożliwia kierowanie i generowanie wiązki światła laserowego ze źródła na dzieło sztuki oraz pozwala na ustawienie wszystkich podsystemów za pośrednictwem manipulatora. Oprogramowanie zapewnia intuicyjny i przyjazny interfejs graficzny w oparciu o architekturę, która pozwala na przyszłe wprowadzanie innych narzędzi. Dzięki wysiłkom czynionym, by opracować przejrzystą technikę, w projekcie INART ulepszono metody konserwacji oraz zredukowano wpływy na środowisko poprzez wyeliminowanie stosowania niebezpiecznych substancji chemicznych. Przyczynia się to do poprawy warunków pracy i zapewnia lepsze wyniki operacji oczyszczania. Dzięki temu, że dziedzictwo kulturowe będzie bardziej atrakcyjne i dostępne dla większego ogółu zwiedzających, rezultaty projektu przyczynią się do rozwinięcia gospodarki, zwiększając zainteresowanie turystów i zatrudnienie. Narzędzie laserowe może również wprowadzić innowację i zapewnić konkurencyjność małych i średnich przedsiębiorstw (ŚMP) poprzez otwieranie rynku działalności w zakresie konserwacji i renowacji.
