Szczepionka przeciw gruźlicy: uczmy się od "młodych"
Gruźlica to poważna choroba zakaźna wywoływana prątkiem gruźlicy. Aktualnie stosowanym środkiem zapobiegającym wystąpieniu choroby jest szczepionka BCG (Bacillus Calmette-Guérin), jednak zapewnia ona ochronę wyłącznie w pierwszych latach życia. Walka z zagrożeniem jakim jest gruźlica oraz rozszerzenie działań zapobiegających jej występowaniu u osób dorosłych wiąże się z pilną potrzebą opracowania nowych szczepionek. W tym celu, w ramach finansowanego ze środków UE projektu "Wrodzona i nabyta odporność w klinicznych i eksperymentalnych zakażeniach prątkami u noworodków i niemowląt" (Neotim), zbadano w jaki sposób noworodki reagują na zakażenie prątkiem gruźlicy. Partnerzy projektu zajęli się w szczególności badaniem odpowiedzi immunologicznych na zakażenie prątkiem u modeli zwierzęcych, koncentrując się na określonych komórkach układu odpornościowego, a mianowicie na limfocytach T oraz komórkach dendrytycznych. Są to komórki układu odpornościowego należące do białych krwinek, które uaktywniają się w następstwie zakażenia prątkiem gruźlicy. Członkowie projektu Neotim podjęli prace nad eksperymentalnym wyizolowaniem odpowiedzi ludzkiego układu odpornościowego na prątek gruźlicy. Aby to osiągnąć, użyto do badań "zhumanizowane" myszy, które zrekonstruowano z zastosowaniem ludzkich komórek układu odpornościowego. Wyniki porównano z odpowiedziami immunologicznymi u ludzi w odpowiednich grupach wiekowych. W ramach projektu udało się również przetestować nową, obiecującą szczepionkę, której podstawą jest bakteryjne białko adhezyjne znane pod nazwą HBHA (hemaglutynina wiążąca heparynę). Badacze zgromadzili dane kliniczne i genetyczne pochodzące od noworodków wyróżniających się wyższą podatnością na zakażenie. Następnie zbadano te dane w celu odkrycia nowych genów warunkujących podatność na zakażenie prątkami, które mogą zostać w przyszłości użyte do oceny ryzyka wystąpienia zakażenia. Ogólnie projekt Neotim posłużył do odkrycia odpowiedzi immunologicznych na prątek gruźlicy u niemowląt oraz umożliwił wyciągnięcie odpowiednich wniosków. Wraz z odkryciem nowych genów warunkujących podatność na zakażenie oraz opracowaniem potencjalnej nowej szczepionki, wyniki badań pomogą zapobiegać ponownemu nasileniu się występowania zagrażającej życiu choroby, jaką jest gruźlica.
