Najważniejsze wiadomości - Polskie dziedzicwo naukowe - od Kopernika po Skłodowską-Curie i czasy współczesne
Mikołaj Kopernik (Nicolaus Copernicus), prawdziwie renesansowy myśliciel, opracowywał teorie astronomiczne, matematyczne, fizyczne a nawet ekonomiczne w epoce, gdy większość europejczyków była niepiśmienna. W arcydziele zatytułowanym "O obrotach sfer niebieskich" Mikołaj Kopernik ujął teorię heliocentryczną (dotyczącą pozycji Słońca w odniesieniu do orbit innych planet), natomiast jego "Ilościowa teoria pieniądza", w myśl której ceny towarów są bezpośrednio zależne od podaży pieniądza w społeczeństwie, po dziś dzień znajduje szeroki oddźwięk. Maria Curie, z domu Skłodowska, urodzona w Warszawie w 1867 roku, przez cały okres swojej pracy łamała obowiązujące reguły oraz dokonywała przełomowych osiągnięć. W ówczesnym świecie nauki, zdominowanym przez mężczyzn, otrzymała dwie Nagrody Nobla - z fizyki w 1903 roku oraz z chemii w roku 1911 - a także wniosła fundamentalny wkład na rzecz zrozumienia radioaktywności. Jej córka wzbogaciła rodzinną kolekcję trofeów o jeszcze jedną Nagrodę Nobla. Maria Skłodowska-Curie była prawdziwie inspirującą kobietą i stanowi wzór do naśladowania dla wszystkich naukowców. Również w czasach współczesnych polscy naukowcy uważani są za jednych z najzdolniejszych w Europie. Wielu z nich uczestniczy w licznych projektach, których celem jest rozwój sieci przyszłości, takich jak 4WARD , EURO-NF oraz EUWB . Ponadto Poznań gościł niedawno "Konferencję na temat internetu przyszłości" - 'Future Internet Assembly' - FIA , odbywającą się wielokrotnie w ciągu roku. FIA powstała jako efekt współpracy pomiędzy finansowanymi ze środków UE projektami, których celem jest zwiększenie wkładu wnoszonego przez Europę na rzecz internetu przyszłości, w celu zagwarantowania konkurencyjności Europy na rynku globalnym. Zarówno powyższa konferencja, jak i inne, np. "Nieograniczone usługi w zakresie e-administracji dla Europejczyków" ('Borderless eGovernment Services for Europeans'), która odbyła się w dniach 17-18 listopada 2011, organizowane są pod egidą polskiej prezydencji w UE, podkreślając znaczenie ścisłej współpracy w obrębie europejskiego społeczeństwa informacyjnego. Małżeństwo z rozsądku Pełniąca rolę lidera, krakowska firma Comarch była koordynatorem finansowanego ze środków UE projektu o nazwie "Łączenie ontologii i oprogramowania" ('Marrying ontology and software technology' - MOST), którego celem było umożliwienie inżynierom oprogramowania opracowywanie i tworzenie lepszego, bardziej specjalistycznego kodu, w oparciu o sieć semantyczną oraz język OWL ('web ontology language'). Ontologie definiowane są, w stosunkowo enigmatyczny sposób, jako "specyfikacje konceptualizacji", co oznacza formalną specyfikację programu - a dokładnie pojęć oraz powiązań występujących w obrębie oprogramowania. Uczestnicy projektu MOST, który zakończono w tym roku, mieli nieco ponad trzy lata na opracowanie zestawu narzędzi, które pozwolą usprawnić proces tworzenia oprogramowania, zwiększyć jego jakość oraz skrócić czas wprowadzania na rynek, w celu wspierania globalnej konkurencyjności Europy. Narzędzia, które opracowano w ramach projektu obejmują między innymi "Środowisko programistyczne wspierające samoaktualizującą się dokumentację" ('Development environment for self-updating documentation' - DEFT), "Zintegrowane modelowanie w oparciu o UML oraz OWL2" ('Integrated modelling with UML and OWL2' - TwoUse), "Meta-modelowanie z uwzględnieniem składni i semantyki" ('Syntax- and semantics-enabled meta-modelling' - OWL text). Przykładowo, narzędzie TwoUse pozwala wypełnić lukę pomiędzy siecią semantyczną a inżynierią opartą na modelach. Narzędzie to bazuje na istniejących standardach (OMG oraz W3C) dotyczących projektowania oprogramowania, generowania kodu oraz inżynierii ontologii OWL. Pod adresem wideo TwoUse można zobaczyć narzędzie TwoUse w akcji, w oparciu o sprytny (i zabawny) przykład ontologii dla pizz. Kreatywne i skuteczne przywództwo firmy Comarch zostało docenione w ubiegłym roku, gdy projekt MOST został laureatem SPRERS , nagrody dla nowych państw członkowskich, zaangażowanych w europejskie programy z dziedziny TIK dotyczące usług informatycznych. Szum kwantowy Polskie przywództwo zweryfikowano także w kontekście projektu dotyczącego kwantowego przetwarzania informacji. Koordynatorem finansowanego przez UE projektu o nazwie "Skorelowane skutki szumów w kwantowym przetwarzaniu informacji" ('Correlated noise effects in quantum information processing' - Corner) był Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu . Niewykluczone, że zespół uczestniczący w projekcie czerpał inspiracje u samego mistrza! Projekt Corner stanowi część aplikacji internetowej stworzonej przez Komisję Europejską, dotyczącej przyszłych i nowych technologii, zwanej 'FET House' . "Każdy sygnał zawiera szumy, stanowiące pewien rodzaj zakłóceń, nie przenoszące żadnych informacji", zauważają uczestnicy projektu FET House. W świecie kwantowym problem szumów ulega zwielokrotnieniu. Prace prowadzone w ramach projektu Corner, których celem było lepsze zrozumienie problemów szumów, nieodzownie związanych z systemami kwantowymi, być może przyczynią się do stworzenia kwantowych platform obliczeniowych, umożliwiających bezpieczną komunikację, ulepszenie przyrządów precyzyjnych oraz zwiększenie możliwości w zakresie modelowania i badania egzotycznych materiałów, takich jak nadprzewodniki. Kopernik z dumą sygnowałby swym nazwiskiem tak ambitne, teoretyczne badania naukowe! Udana współpraca Odpowiednie przywództwo może przyczynić się do sukcesów projektu. Jednak nie należy niedoceniać "udanej współpracy". Polskie zespoły wniosły znaczący wkład na rzecz badań w dziedzinie TIK, pomagając UE stawić czoła wielu trudnym wyzwaniom. Przykładem może być projekt o nazwie "Europejska infrastruktura na rzecz wymiany informacji na temat elementów wpływających na bezpieczeństwo drogowe" ('Road safety attributes exchange infrastructure in Europe' - Rosatte), w którym uczestniczył polski oddział firmy Tele Atlas , będącej dostawcą map, systemów nawigacyjnych oraz usług bazujących na lokalizacji, wykupionym w 2008 roku przez firmę TomTom. Doświadczenie firmy Atlas w dziedzinie samochodowych systemów nawigacyjnych stanowiło cenny wkład na rzecz misji projektu Rosatte, którą było stworzenie bardziej wydajnego i bezpiecznego kanału przepływu danych od władz publicznych do prywatnych dostawców map. Projekt stanowi integralną część unijnych inicjatyw o wspólnej nazwie "TIK w kontekście pojazdów inteligentnych" ('ICT for intelligent vehicles'), których celem jest między innymi ograniczenie liczby wypadków drogowych w Europie dzięki zastosowaniu "zaawansowanych systemów wspomagania kierowców" ('Advanced driver assistance systems' - ADAS). Kolejny przykład udanej współpracy dotyczy Politechniki Warszawskiej , która wniosła wkład w postaci wiedzy z zakresu fizyki i chemii na rzecz finansowanego przez UE projektu o nazwie "Elastyczne, autonomiczne oraz opłacalne źródła energii oraz magazynowanie jej" ('Flexible autonomous cost-efficient energy source and storage' - Facess). Wraz z upowszechnianiem się TIK naukowcy starają się opracować bardziej wydajne układy elektroniczne oraz nowe sposoby wytwarzania, przechowywania oraz oszczędzania energii. Celem projektu Facess było "wyprodukowanie wydajnych, organicznych ogniw słonecznych oraz baterii cienkowarstwowych na elastycznym podłożu, z wykorzystaniem materiałów dostępnych na rynku oraz w oparciu o niedrogie techniki produkcji masowej typu 'roll-to-roll'". Innymi słowy, celem projektu było drukowanie energooszczędnych układów elektronicznych, wyposażonych w panele słoneczne, na giętkich materiałach lub foliach, które następnie można wykorzystać w dowolnych zastosowaniach. Pracownicy Politechniki Warszawskiej przeprowadzili dogłębne badania systemowe dotyczące zagadnień związanych z drukowaniem baterii litowych. "Powyższa koncepcja źródła zasilania charakteryzuje się dużym potencjałem w zakresie stosowania go w różnorakich układach elektronicznych o dużej powierzchni, np. plakatach, klawiaturach bezprzewodowych oraz wielkoskalowych sieciach sensorycznych", zauważają uczestnicy projektu, który ukończono w tym roku. Za ważne osiągnięcie projektu uważa się stworzenie synergii oraz więzi pomiędzy przedstawicielami przemysłu elektronicznego oraz poligraficznego. Począwszy od Kopernika i Curie, aż po współczesne, ogólnoeuropejskie projekty badawcze, w których uczestniczą najlepsze zespoły z całego kontynentu, większy polski wkład na rzecz nauki i technologii mógłby przynieść Europie same korzyści. Wszystkie projekty wspomniane w niniejszym artykule sfinansowano w ramach badań z zakresu TIK, będących częścią Siódmego Programu Ramowego UE. Więcej informacji na temat poszczególnych projektów oraz ich finansowania dostępne jest w arkuszach projektów, znajdujących się w sekcji "użyteczne odnośniki". Adnotacja: W ramach Najważniejszych Wiadomości CORDIS opracowywane są serie "Streszczeń", których celem jest przedstawienie lub zgłębienie interesujących zagadnień, od artykułów na temat poszczególnych krajów, po konkretne lub nowopowstałe technologie i trendy, a także od działań regionalnych, po osiągnięcia o znaczeniu społecznym lub naukowym. Użyteczne odnośniki: - "Architektura i projekt internetu przyszłości" - 'Architecture and design for the future internet' - Informacje na temat projektu 4WARD w bazie danych CORDIS - Projekt o nazwie "W oczekiwaniu na sieć przyszłości - od teorii po projektowanie" - 'Anticipating the Network of the future - from theory to design' project - Informacje na temat projektu EURO-NF w bazie danych CORDIS - "Współistniejące radio krótkiego zasięgu w oparciu o zaawansowaną, ultra-szerokopasmową technikę radiową" - 'Coexisting short range radio by advanced ultra-wideband radio technology' - Informacje na temat projektu EUWB w bazie danych CORDIS - Projekt o nazwie "Łączenie ontologii i oprogramowania" - 'Marrying ontology and software technology' - Informacje na temat projektu MOST w bazie danych CORDIS - "Skorelowane skutki szumów w kwantowym przetwarzaniu informacji" - 'Correlated noise effects in quantum information processing' - Informacje na temat projektu Corner w bazie danych CORDIS - "Europejska infrastruktura na rzecz wymiany informajci na temat elementów wpływających na bezpieczeństwo drogowe" - 'Road safety attributes exchange infrastructure in Europe' - Informacje na temat projektu Rosatte na stronie CORDIS - "Elastyczne, autonomiczne oraz opłacalne źródła energii oraz magazynowanie jej" - 'Flexible autonomous cost-efficient energy source and storage' - Informacje na temat projektu Facess na stronie CORDIS Odnośne publikacje: - "Gigabitowa, bezprzewodowa transmisja danych w Twoim domu, samochodzie lub ... samolocie" - 'Gigabit wireless data coming to your home, car… or flight'