Nowe społeczeństwo oparte na wiedzy wymaga zmian w systemie szkolnictwa wyższego
Projekt "Nowe wymagania względem szkolnictwa wyższego w Europie na rzecz elastycznych profesjonalistów w społeczeństwie opartym na wiedzy" (Reflex) powstał, aby rzucić nieco światła na pojawiające się zapotrzebowanie, w miarę jak Europa i pozostała część świata zmierzają ku modelowi społeczeństwa opartego na wiedzy. Badania i inne działania w ramach projektu skupiły się na absolwentach szkół wyższych, samych uczelniach wyższych oraz na interakcjach między tymi dwiema stronami, które mogą prowadzić do napięć, jako że wszyscy zainteresowani (w tym pracodawcy) na własną rękę dążą do realizacji własnych celów. Chcąc zwrócić uwagę na pojawiające się zapotrzebowanie na elastycznych profesjonalistów, a także na wyzwania, z jakimi to się wiąże, partnerzy projektu zbadali, w jaki sposób system organizacji pracy w firmach i organizacjach wpływa na żądania względem absolwentów oraz ich zdolność do ich spełnienia. Większa część pracy w ramach projektu finansowanego przez UE, przeprowadzonego w 16 krajach, obejmowała obszerny sondaż na blisko 70 tys. absolwentów wyższych uczelni. W badaniu uwzględniono próbkę absolwentów poszczególnych programów nauczania z rocznika 1999/2000, reprezentatywną dla każdego kraju. Opracowane następnie sprawozdanie obejmowało szerokie rozróżnienie pomiędzy programami kształcenia wyższego oferującymi dostęp do studiów doktoranckich (programy drugiego szczebla) oraz tymi, które go nie oferują (programy drugiego szczebla). Wyniki wskazują, że, w ujęciu ogólnym, absolwenci europejskich systemów szkolnictwa wyższego radzą sobie dobrze na rynku pracy, a wygenerowany kapitał ludzki jest na rynku pracy skutecznie eksploatowany. Większość absolwentów podała, że ich umiejętności i wiedza są dostatecznie wykorzystywane na rynku pracy; jakkolwiek, jeden na czterech pracujących absolwentów twierdził, że nie dzieje się tak w przypadku jego kompetencji. Inne wyniki wskazały na niebezpieczeństwo słabego powiązania między programami kształcenia wyższego a poszczególnymi obszarami zatrudnienia. Przykład takiej sytuacji dało się wyraźnie zaobserwować w przypadku Zjednoczonego Królestwa: wyższa średnia absolwentów (w porównaniu do większości badanych krajów) pracuje na stanowisku wymagającym niższych kwalifikacji niż posiadane lub na takim, na których wiedza i umiejętności badanych nie są w pełni wykorzystywane. W badaniu pozytywnych wyników na rynku pracy, projekt Reflex zdołał powiązać wysoki poziom biegłości zawodowej z zarobkami i efektywnym wykorzystaniem umiejętności, a także mobilizacją zasobów ludzkich. Jako taki, ten pierwszy aspekt wymaga dalszego rozwoju w kontekście edukacji absolwentów, podczas gdy drugi wymaga uznania za istotny dla możliwości zatrudnienia, wykorzystania umiejętności oraz zarobków, które z kolei sprzyjają dalszemu rozwijaniu kompetencji jednostek. Wartym uwagi wnioskiem jest fakt, że elastyczność funkcjonalna nie jest pozytywnie wiązana z większością wyników. Powiązane kompetencje zdają się chronić absolwentów w sytuacjach wymagających elastyczności, jednak rynek w rzeczywistości lub bezpośrednio nie nagradza ich za to. W badaniu przyjrzano się dogłębnie także trybom nauczania, relatywnej wartości wymagających programów, istotnemu doświadczeniu zawodowemu, płci, wiekowi oraz ocenom – a wszystkim tym aspektom w kontekście wyników na rynku pracy. W oparciu o wnioski z badania, badacze zidentyfikowali rozmaite konsekwencje polityczne mające znaczenie, między innymi, dla Komisji Europejskiej, rządów krajowych, pracodawców, uczelni wyższych i studentów. Sporządzono szczegółowe zalecenia dla każdej z zainteresowanych grup; jako takie, mają one potencjał, by informować o lepszych decyzjach i inicjatywach politycznych na drodze ku kształceniu przyszłych pracowników.
