Rozwiązania w zakresie walki ze zmianą klimatu inspirowane naturą
Jedną z najbardziej obiecujących strategii walki ze zmianą klimatu i wzmacniania odporności klimatycznej są rozwiązania inspirowane naturą, które pozwalają na skuteczne stawianie czoła wyzwaniom spowodowanym przez postępujący proces zmian klimatycznych, jednocześnie zapewniając korzyści środowiskowe, społeczne i gospodarcze dzięki ochronie i odbudowie ekosystemów, a także zrównoważonemu zarządzaniu. Kierując się przekonaniem, że rozwiązania inspirowane naturą mogą zastąpić konwencjonalne rozwiązania inżynieryjne oparte na betonie ukierunkowane na walkę ze skutkami zmiany klimatu teraz i w przyszłości, zespół projektu OPERANDUM opracował szereg narzędzi mających na celu ich zaprezentowanie. Kluczowym elementem projektu są laboratoria na otwartym powietrzu, utworzone z myślą o lokalnych interesariuszach, dzięki którym możliwe jest wspólne projektowanie oraz wdrażanie tego rodzaju rozwiązań zabezpieczających przed zróżnicowanymi zagrożeniami na obszarach wiejskich i naturalnych. Tego rodzaju laboratoria powstały na terenach Australii, Austrii, Chin, Finlandii, Niemiec, Grecji, Irlandii, Włoch oraz Zjednoczonego Królestwa, aby wspierać walkę z zagrożeniami takimi jak powodzie rzeczne, erozja nabrzeży, osuwiska oraz susze.
Laboratorium we Włoszech – przykład sukcesu
Jednym z przykładów pomyślnie wdrożonego rozwiązania inspirowanego naturą w ramach włoskiego laboratorium była „gęsta pokrywa roślinna z wykorzystaniem mieszanki dwunastu głęboko ukorzeniających się wieloletnich gatunków roślin zielnych na wale ziemnym rzeki Parano”, jak czytamy w artykule opublikowanym na stronie internetowej Uniwersytetu Bolońskiego, organizacji koordynującej projekt OPERANDUM. „Teren ten znajduje się na obszarze zaludnionym, w którym prowadzona jest działalność przemysłowa i rolnicza. Na obszarze tym występuje jednocześnie duży stopień zagrożenia powodziowego, związanego z erozją gleby na brzegu rzeki. Rozwiązanie problemu zostało zaprojektowane we współpracy z lokalnymi interesariuszami i miało na celu zapobieżenie zniszczenia brzegu rzeki w wyniku procesów erozyjnych i wynikającej z nich niestabilności gleby, […] co pozwoliło na ograniczenie zagrożenia powodziowego. Doświadczenia laboratoryjne z wykorzystaniem recyrkulacyjnego i pochylnego hydraulicznego modelu koryta rzeki wykazały, że rośliny są w stanie ograniczyć postępy procesu erozji. Rozwiązanie zostało wdrożone w miejscu, w którym warunki glebowe są stale monitorowane przez szereg czujników mierzących zawartość wody w glebie, zasysanie oraz ciśnienie porowe. Ponadto przeprowadzone prace w zakresie modelowania hydraulicznego i hydrologicznego pozwoliły na dokonanie oceny skuteczności rozwiązania w zakresie ograniczania zagrożenia powodziowego w obecnych i przyszłych warunkach klimatycznych”. Naukowcy wspierani w ramach projektu OPERANDUM zbadali również potencjał rozwiązań opartych na zielonych dachach w zakresie ograniczania powodzi na obszarach miejskich. Wykorzystując badania oparte na symulacjach, badacze analizowali skuteczność różnych rodzajów roślinności stosowanej na zielonych dachach w ograniczaniu spływu wody, a następnie weryfikowali wyniki przeprowadzonych analiz na rzeczywistym zielonym dachu w Dublinie. Wyniki przeprowadzonych badań zostały opublikowane w czasopiśmie naukowym „Sustainability”.
Rozwiązania inspirowane naturą dla wszystkich
Kolejnym kluczowym rezultatem projektu jest platforma Geospatial Information Knowledge Platform (GeoIKP) – otwarta platforma internetowa poświęcona rozwiązaniom inspirowanym naturą, która od lutego 2022 roku jest dostępna dla wszystkich zainteresowanych. Platforma GeoIKP oferuje treści i interfejsy dostosowane do potrzeb użytkowników – naukowców poszukujących danych badawczych związanych z rozwiązaniami inspirowanymi naturą, mieszkańców zainteresowanych oddolnymi działaniami ukierunkowanymi na zwalczanie określonych zagrożeń, decydentów politycznych poszukujących istniejących rozwiązań prawnych, a także firm poszukujących partnerów biznesowych, klientów i możliwości finansowania. Platforma GeoIKP opiera się na danych dostarczanych przez użytkowników. Dzięki temu udało się zgromadzić przeszło 500 studiów przypadków dotyczących rozwiązań opartych na zasobach przyrody, pochodzących z całego świata, które dołączyły do około 2 400 zestawów danych na temat tego rodzaju projektów. Poza profesjonalnymi użytkownikami opracowana przez zespół projektu OPERANDUM (OPEn-air laboRAtories for Nature baseD solUtions to Manage hydro-meteo risks) platforma GeoIKP jest przeznaczona także dla nowych użytkowników, którzy nie mają doświadczenia z rozwiązaniami inspirowanymi naturą. W ramach nowo uruchomionej strony Citizen Stories platforma umożliwia zagrożonym mieszkańcom żyjącym w miejscach szczególnie podatnych na zagrożenia możliwość podzielenia się osobistymi doświadczeniami z rozwiązaniami opartymi na zasobach przyrody realizowanymi na danych obszarach, aby zainspirować innych do podjęcia podobnych działań. Więcej informacji: strona projektu OPERANDUM
Słowa kluczowe
OPERANDUM, rozwiązania oparte na zasobach przyrody, NBS, klimat, zagrożenie, GeoIKP, Geospatial Information Knowledge Platform
