Nowa epoka w leczeniu grzybicy
Zakażenia grzybicze stają się coraz częstsze i stanowią poważne zagrożenia dla zdrowia Europejczyków. Aby ograniczyć związane z nim obciążenia społeczno-ekonomiczne, należy pilnie stworzyć narzędzia do diagnozowania tych chorób i szczepionki. Drożdżaki Candida albicans stanowią główną przyczynę zagrażających życiu grzybic. Wprawdzie występują one naturalnie w przewodzie pokarmowym człowieka i nie są szkodliwe, jednak u pacjentów z upośledzonym układem odpornościowym mogą być przyczyną zgonu. Głównym problemem w leczeniu zakażeń grzybiczych jest brak odpowiednich narzędzi diagnostycznych i niedostatek skutecznych leków. W odpowiedzi na to zapotrzebowanie kliniczne naukowcy z finansowanego przez UE projektu "Pathogenomics and systems biology of fungal infections an integrative approach" (FINSYSB) przejęli zintegrowane, interdyscyplinarne podejście. Przeprowadzili badania głównych aspektów oddziaływania pomiędzy grzybem a gospodarzem podczas zakażenia grzybiczego i rozpoczęli poszukiwania cząsteczek docelowych dla przyszłych leków. Pierwszym etapem było zbadanie wpływu mikrośrodowiska gospodarza na zjadliwość i żywotność grzybów. Odkryli, że komórki Candida albicans mogą przystosować się do różnych rodzajów mikrośrodowiska gospodarza. Po ataku układu odpornościowego aktywują one odpowiedź na stres i dostosowują swój metabolizm do lokalnie dostępnych składników odżywczych. Tak jak podejrzewano, zmiany dotyczące lokalnej dostępności substancji odżywczych wpływają na rozwój lekooporności i zjadliwości. Dzięki wysokoprzepustowym analizom i badaniom na rozlicznych mutantach drożdży naukowcy odkryli nowe czynniki, które warunkują biosyntezę ściany komórkowej i tworzenie biofilmu przez drożdże. Te dane pozwoliły zidentyfikować potencjalne biomarkery do zastosowania w diagnozie lub jako cząsteczki docelowe dla leków. Znaczącą częścią projektu FINSYSB było przeanalizowanie reakcji układu odpornościowego i oddziaływań pomiędzy nimi a drożdżami Candida albicans. Zespół wykazał, że morfogeneza drożdży jest głównym czynnikiem warunkującym uruchomienie i przebieg odpowiedzi immunologicznej. Ponadto zidentyfikowano szlaki sygnałowe, które są aktywowane podczas konfrontacji komórek immunologicznych z komórkami drożdży. W części projektu zatytułowanej "Defeating the Enemy" odkryto potencjalne cząsteczki docelowe dla innowacyjnych szczepionek, metody diagnostyczne i leki przeciwgrzybicze. Punktem kulminacyjnym tych prac było zidentyfikowanie nowego czynnika przeciwgrzybiczego o obiecujących właściwościach. Ogółem, działania projektu FINSYSB powiększyły naszą wiedzę o oddziaływaniach drożdży z układem odpornościowym. Wyniki tego projektu mogą pomóc w opracowaniu skutecznych metod zwalczania grzybic.
Słowa kluczowe
Infekcje grzybicze, szczepionka, lek, markery, Candida albicans, diagnostyka, lekooporność, zjadliwość, biofilm
