Rewitalizacja neuronów po uszkodzeniu
Zwyrodnienie układu nerwowego obejmuje postępową utratę struktury lub funkcji neuronów, a także ich śmierć. Wiele spośród chorób zwyrodnieniowych układu nerwowego, takich jak choroba Parkinsona (PD), choroba Alzheimera (AD) czy choroba Huntingtona (HD), następuje w wyniku procesów neurozwyrodnieniowych. Pomimo intensywnych działań naukowców na rzecz zapobiegania i leczenia tych złośliwości, mechanizmy molekularne zaangażowane w zwyrodnienie układu nerwowego są nadal słabo rozumiane. Celem finansowanego przez UE projektu "Mechanizmy molekularne zwyrodnienia układu nerwowego: od biologii komórkowej do klinicznej" (Neurone) było położenie podwalin pod rozwój nowych programów terapeutycznych w zakresie chorób zwyrodnieniowych układu nerwowego i neurourazów. W tym celu powstało konsorcjum ekspertów europejskich specjalizujących się w wielu dziedzinach. Zespół projektu Neurone skupił uwagę na takich chorobach zwyrodnieniowych układu nerwowego, jak AD, PD i HD, a także stwardnieniu zanikowym bocznym (ALS), podczas gdy głównym modele neurourazu było uszkodzenie rdzenia kręgowego (SCI). Projekt z powodzeniem zrealizował wszystkie swoje założenia, wzbogacając społeczność biologów molekularnych o wiedzę w zakresie zwyrodnienia i śmierci układu nerwowego. Odkryto początkowe zdarzenia poprzedzające uszkodzenie układu nerwowego, udostępniając ważne szczegóły molekularne na temat ich funkcji i hierarchii. Sytuacje patologiczne, jak zapalenia, powiązano z początkową fazą rozwoju zwyrodnienia układu nerwowego. Co więcej, białka i szlaki zaangażowane w te procedury scharakteryzowano jako potencjalne cele terapeutyczne. Naukowcy uczestniczący w projekcie Neurone udostępnili nowe informacje na temat mechanizmów zaangażowanych w śmierć komórek nerwowych w HD. Objaśniono także rolę mitochondriów i głównego czynnika wzrostu w rozwoju tej choroby. Co do leku przeciw PD, zespół projektu Neurone opracowuje nowe zoptymalizowane przeszczepy produkowane przez komórki macierzyste. Dodatkowo, firmy farmaceutyczne należące do sieci Neurone opracowały związki, które wychwytują nadmiar jonów metalu w neuronach, zapobiegając szeregowi zdarzeń toksycznych. Związki te obniżają tempo rozwoju AD w modelach zwierzęcych, zwiększając ich zdolność poznawczą i kondycję mózgu. Badania kliniczne prowadzone przez zespół projektu Neurone ujawniły, że kombinacja leczenia rehabilitacyjnego z chondroitynazyną generuje znacznie zwiększony stopień regeneracji czynnościowej w tkance mięśniowej. Chondroitynazyna jest enzymem, który znany jest już z wywoływania częściowej regeneracji czynnościowej po SCI. Projekt Neurone opracował szereg działań na rzecz rozpowszechniania i demonstrowania swoich osiągnięć. Tego typu działania realizowano w muzeach nauki i podczas dni otwartych instytutów, demonstrując metody i testy w zakresie oceny czynności mózgu w przypadku rozmaitych zaburzeń układu nerwowego. Powstał film DVD ukazujący życie osób dotkniętych chorobami zwyrodnieniowymi układu nerwowego i wyjaśniający, w jaki sposób sieci doskonałości, takie jak Neurone, propagują rozwój nowych rozwiązań leczniczych dla tych pacjentów. Sieć Neurone ustanowiła europejską sieć doskonałości, aby realizować intensywne i spójne działania na wszystkich poziomach chorób zwyrodnieniowych układu nerwowego, wiążąc podstawowe badania z badaniami klinicznymi.