Najważniejsze wiadomości - Brytyjskie technologie TIK: bogata tradycja innowacji w dziedzinie technik informacyjno-komunikacyjnych
Przykładowo w 1873 roku Willoughby Smith analizował kable, których można by użyć jako przewody telegraficzne. Zdecydował się zastosować kable ze stopu selenu sądząc, że to odpowiedni wybór, jednak szybko zorientował się, że przewodność tego materiału zmniejsza się w wyniku działania promieni słonecznych. W rezultacie dalszych badań, których wyniki opublikowano na łamach prestiżowego czasopisma Nature, opracowano ogniwa fotoelektryczne wykorzystywane we wczesnej telewizji. Dwudziesty wiek przyniósł kolejne, przełomowe wynalazki w dziedzinie TIK, opracowane w Wielkiej Brytanii. W roku 1948 Tom Kilburn stworzył pierwszy zapisywalny program komputerowy, a niecałe 50 lat później Tim Berners-Lee połączył potomków maszyny Kilburna z serwerami przy użyciu protokołu przesyłania dokumentów hipertekstowych ('Hypertext transfer protocol' - http), tworząc tym samym podwaliny sieci WWW. Wielka Brytania nadal przeznacza ogromne nakłady na badania i pionierskie prace w dziedzinie TIK, w dużym stopniu poprzez uczestnictwo w podprogramie "Techniki informacyjno-komunikacyjne" (TIK), realizowanym pod egidą Siódmego Programu Ramowego UE (7PR). Naukowcy, uniwersytety oraz przedsiębiorstwa z tego kraju posiadają szczególnie bogate doświadczenie w dziedzinie przetwarzania informacji, mediów informacyjnych, telekomunikacji, a także elektroniki i mikroelektroniki. Brytyjskie organizacje, a zwłaszcza uniwersytety, koordynują około 10 % wszystkich projektów 7PR. Wielowymiarowe badania w dziedzinie mediów Dziedzina "nowych mediów" jest jedną z tych, w których Wielka Brytania łączy swe tradycje badawcze w zakresie klasycznej telewizji oraz mediów cyfrowych, opracowując najnowocześniejsze aplikacje sieciowe i technologie "Internetu Przyszłości". Naukowcy z Uniwersytetu w Lancaster badają nowe zastosowania aplikacji typu peer-to-peer, zwykle kojarzonych z piractwem internetowym, uczestnicząc w projekcie P2P-Next (1). Celem powyższej inicjatywy jest wspieranie dostawców treści ('content providers') w zakresie przesyłania strumieniowanych filmów wideo do milionów użytkowników jednocześnie W ramach projektu P2P-Next współpracuje ze sobą 19 instytucji, a ich wysiłki koordynowane są przez Techniczne Centrum Badawcze VTT ('VTT Technical Research Centre of Finland') w Finlandii. Największą z dotychczasowych prób terenowych systemu nadawczego P2P-Next przeprowadzono w Lancaster, analizując oszczędność pasma przesyłowego w stosunku do innych technologii transmisyjnych, a także jakość i stabilność strumieniowanych obrazów wideo. Dekoder telewizyjny P2P-Next zaprezentowano podczas szeregu konferencji i wydarzeń, w tym podczas IBC 2011 w Holandii, gdzie przeprowadzono strumieniowanie nadawanego na żywo z Londynu programu BBC. Technologie Internetu Przyszłości już wkrótce umożliwią oferowanie za pośrednictwem sieci wysoce interaktywnych i wciągających środowisk rzeczywistości wirtualnej. Obecnie, gdy telewizja stała się powszechna, nadawcy treści poszukują nowych sposób zadziwiania odbiorców i dostarczania im rozrywki. Naukowcy z Uniwersytetu w Reading współpracują z 12 partnerami w ramach finansowanego ze środków 7PR projektu 20-20 3D Media (2). Celem ich prac jest stworzenie technologii wspierających trójwymiarowe, stereoskopowe i wciągające treści audiowizualne, dzięki którym można by zapewniać fascynującą rozrywkę, zarówno w domach, jak i w przestrzeniach publicznych. Również inne instytucje akademickie z Wielkiej Brytanii uczestniczą w projektach, które być może już niedługo odmienią sposoby, w jakie korzystamy z treści multimedialnych i komunikujemy się. Przykładem może być Goldsmiths College, będący częścią Uniwersytetu Londyńskiego, który uczestniczy w projekcie TA2 (3). Celem tej inicjatywy jest usprawnienie komunikacji grupowej. Tymczasem uczestnicy projektu My-e-Director 2012 (4), wspieranego przez należący do Uniwersytetu Londyńskiego Queen Mary College, opracowują technologie, które umożliwią nadawcom oferowanie świadomych kontekstu, personalizowanych strumieni multimedialnych w czasie rzeczywistym. Podczas transmisji realizowanych na żywo odbiorcy będą doświadczać personalizowanych wrażeń, dzięki możliwości wyboru poszczególnych aktorów, perspektyw, kątów filmowania oraz interesujących scen. Z kolei uczestnicy koordynowanej przez Uniwersytet Edynburski inicjatywy EMIME (5) badali inny aspekt personalizacji, opracowując przenośne urządzenie tłumaczące mowę. Gdy użytkownik wypowiada zdanie w swym języku ojczystym, prototypowe urządzenie przekazuje odbiorcy przetłumaczone zdanie, wypowiadane głosem nadawcy! Technologia zastosowana w powyższym urządzeniu bazuje na ukrytych modelach Markowa – rozwiązaniu stosowanym także w automatycznym rozpoznawaniu mowy. System EMIME analizuje cechy charakterystyczne głosu użytkownika, a następnie wykorzystuje je w przekazie wyjściowym, gwarantując personalizację oraz sprawiając, że komunikacja pomiędzy użytkownikami posługującymi się różnymi językami jest bardziej naturalna. Rozwiązania pokroju EMIME, korzystające ze sztucznej inteligencji i zdolności komputerów do uczenia się, stanowią nieodzowny element wielu projektów, np. koordynowanego przez Uniwersytet w Cardiff Recognition (6). Uczestnicy powyższej inicjatywy pragną wyposażyć technologie TIK w "samoświadomość" poprzez mimikę ludzkich procesów kognitywnych. Celem powyższej inicjatywy jest stworzenie inteligencji maszynowej, która w obliczu fragmentarycznej informacji i szeregu silnie zróżnicowanych danych wejściowych będzie w stanie ocenić ich znaczenie (lub stwierdzić nieprzydatność), dokonać ekstrakcji wiedzy, a następnie podjąć odpowiedni decyzje. Algorytmy opracowane przez uczestników projektu Recognition są obecnie testowane w oparciu o treści dostępne w Internecie, w celu zbadania ich skuteczności w zakresie selekcji materiałów oraz podejmowania decyzji dotyczących wyświetlania konkretnych informacji na różnorakich urządzeniach. Małe i duże Obecność dużych organizacji zajmujących się środkami przekazu, takich jak BBC, znany na całym świecie i wiodący nadawca oraz producent treści multimedialnych, sprawia, że Wielka Brytania jest w czołówce postępu w zakresie badań i rozwoju w dziedzinie nowych mediów internetowych. Rozmiar i reputacja BBC sprawiają, że nadawca ten może udostępniać duże zasoby i oferować ogromne doświadczenie angażując się w projekty unijne, a także zapewniać doskonałe środowisko testowe i pilotażowe dla nowych technik i technologii. BBC zaangażowana jest w 13 projektów TIK 7PR. Jednak brytyjskie kompetencje badawczo-rozwojowe w dziedzinie TIK nie są oparte wyłącznie na uniwersytetach i dużych korporacjach pokroju BBC czy British Telecom. Doświadczenie powyższych organizacji, zdobyte podczas wcześniejszych projektów 6PR i 7PR ułatwia im formowanie silnych konsorcjów, skutkujących udanymi projektami, a ich kompetencje umacniane są dzięki współpracy z dużą liczbą innowacyjnych i zaawansowanych technologicznie MŚP. Przykładem może być firma elektroniczna Rapita, która zaangażowana jest w cztery projekty, Parmerasa (7), Merasa (8), Proartis (9) oraz All-Times (10). Wszystkie powyższe projekty dotyczą podobnych technologii, a uczestniczą w nich ci sami partnerzy. Firma Rapita Systems Ltd powstała w 2004 roku jako efekt prac prowadzonych na Uniwersytecie w York. Rapita specjalizuje się w tworzeniu systemów weryfikujących oprogramowanie przeznaczone dla samolotów i samochodów. Firma początkowo zatrudniała cztery osoby, obecnie natomiast posiada szesnastu pracowników i planuje dalsze zwiększenie personelu. Mówiąc o sukcesie firmy jej dyrektor, Ian Broster, podkreśla, że "7PR odegrał kluczową role w rozwoju Rapita. (….). Bez wsparcia uzyskanego w ramach 7PR nie bylibyśmy w stanie stworzyć żadnego z czterech oferowanych przez nas produktów w tak szybkim czasie". Przykład firmy Rapita stanowi doskonały dowód na istotną role odgrywaną przez 7PR w zakresie grupowania europejskich zasobów oraz najlepszego doświadczenia w specyficznych obszarach badań i rozwoju, co pozwala osiągać niezbędną masę krytyczną oraz realizować znaczne postępy komercyjne. Peter Walters, pracownik brytyjskiego Krajowego Punktu Kontaktowego dla 7PR TIK, wypowiada się na ten temat w następujący sposób: "7PR dotyczy przede wszystkim innowacji, współpracy badawczej oraz budowania ogólnoeuropejskich więzi, w celu polepszenia jakości życia oraz stworzenia systemów wspierających obywateli, zarówno w Europie, jak i na całym Świecie". Firma ARM, specjalizująca się w mikroelektronice, jest jednym z najlepszych przykładów brytyjskiego sukcesu i światowego wpływu, wynikających bezpośrednio z badań naukowych finansowanych przez UE. Udział firmy ARM we wcześniejszych Programach Ramowych doprowadził do opracowania technologii wykorzystywanych w mikroukładach przeznaczonych dla urządzeń przenośnych, które obecnie stosuje się w praktycznie każdym urządzeniu mobilnym. Również obecnie ARM czerpie możliwie największe korzyści ze współpracy i z dostępu do najnowszych badań, oferowanych przez 7PR. Firma ARM zaangażowana jest w dziewięć projektów TIK 7PR (siedem z nich jest wciąż realizowanych). Uczestnicy każdego z tych projektów dokonują przełomowych odkryć w dziedzinie mikroelektroniki i tworzą podwaliny pod wydajne i energooszczędne przetwarzanie danych. Przykładem może być inicjatywa ICT-EMUCO (11), w ramach której opracowywana jest architektura platformy przeznaczonej dla przyszłych urządzeń przenośnych. Liczba zastosowań urządzeń mobilnych nieustannie wzrasta, a użytkownicy oczekują od nich coraz większej wydajności; niezbędne jest więc dalsze podnoszenie mocy obliczeniowej. Jedynie architektury wielordzeniowe mogą zapewnić odpowiednią równowagę pomiędzy mocą i wydajnością wymaganą przez nowe aplikacje. Firma ARM, wraz z Uniwersytetem w York, oferuje brytyjskie doświadczenie uczestnikom tego zaawansowanego projektu. ARM jest także koordynatorem inicjatywy EuroCloud (12). Wraz z rosnącym zapotrzebowaniem serwerów na energię elektryczną oraz ze zwiększającym się kosztami, które zaczynają być problemem, niezbędne jest rozwiązanie, które pozwoli zwiększyć gęstość serwerów oraz zagwarantuje ich energooszczędność. EuroCloud to serwer na mikroukładzie 3D, złożony z wielu rdzeni ARM oraz ze zintegrowanej pamięci 3D RAM, oferujący dużą przepustowość szyny pamięci oraz zużywający mniej energii elektrycznej, niż systemy klasyczne. Rozwiązanie EuroCloud to kamień milowy na drodze do skalowanych, "zielonych" serwerów. Cytując Wiceprzewodniczącą Komisji Europejskiej Neelie Kroes: "Obecne centra przetwarzania danych stosowane w chmurach obliczeniowych charakteryzują się dużym zapotrzebowaniem na energię elektryczną, które dyskwalifikuje je jako rozwiązanie długoterminowe. Mikroukład opracowany przez uczestników projektu EuroCloud stanowi odpowiedź na samo sedno powyższego problemu energetycznego. Mam nadzieję, że dalszy rozwój mikroukładu EuroCloud przyczyni się do poprawienia pozycji europejskich firm w branży, która aktualnie nie jest zdominowana przez Europejczyków". Walka o zasilanie Wielka Brytania jest mocno zaangażowana w projekty związane z technologiami TIK i energooszczędnością. Partnerzy z tego kraju zaangażowani są w około połowę z 84 projektów realizowanych obecnie w dziedzinie TIK. Przykładowo, uczestnicy inicjatywy Dehems (13) badają sposoby, w jakie liczniki energii, zazwyczaj rejestrujące zużycie elektryczności, mogłyby zostać wykorzystane do monitorowania sposobów korzystania z tej energii. Licznik inteligentny DEHEMS agreguje dane sensoryczne dotyczące strat cieplnych budynków, a także wydajności urządzeń domowych, dostarczając w czasie rzeczywistym informacje na temat emisji oraz skuteczności energetycznej. Powyższe prace realizowane są przez szereg brytyjskich instytucji, a koordynuje je Rada Miasta Manchester. Wkład akademicki wnosi natomiast Uniwersytet w Coventry. "Zainstalowaliśmy inteligentne liczniki w domach obywateli", tłumaczą uczestnicy projektu, "jednak nasze liczniki dostarczają nie tylko podstawowe dane dotyczące zużycia energii, gdyż połączyliśmy te informacje z nowatorskim sposobem ich prezentowania. Dzięki temu możliwe jest przeglądanie danych za pośrednictwem smartfona, komputera osobistego lub laptopa, a także monitorowanie na bieżąco zużycia energii w domu. "Łatwy dostęp do informacji i przyjazny sposób ich prezentowania sprawiają, że użytkownicy zaczynają wyłączać urządzenia i często zdają sobie sprawę, że za 20 % płaconego przez nich rachunku za energię elektryczną odpowiedzialne są urządzenia znajdujące się w trybie czuwania. Dostęp do odpowiednich informacji może stanowić bodziec do zmian behawioralnych. Sumarycznym efektem osiągnięć czynionych przez uczestników niewielkich projektów pokroju DEHEMS mogą być duże zmiany". Analogicznie, uczestnictwo Wielkiej Brytanii w tak wielu projektach realizowanych pod egidą 7PR przyniesie duże korzyści dla europejskich przedsiębiorstw i społeczeństw oraz przyczyni się do zrównoważonego wzrostu. Dziedzictwo pozostawione przez naukowców takich jak Smith, Kilburn czy Berners-Lee wciąż żyje. --- Projekty opisane w niniejszym artykule uzyskały wsparcie w ramach działania na rzecz wspierania technologii TIK, będącego częścią Programu na rzecz Konkurencyjności i Innowacji ('Competitiveness and Innovation Programme' - CIP) lub w ramach Siódmego Programu Ramowego (7PR). (1) P2P-Next: Platforma dostarczania treści nowej generacji, bazująca na technologii peer-to-peer ('P2P-Next: Next generation peer-to-peer content delivery platform') (2) 20-20 3D Media: Obraz i dźwięk przestrzenny ('20-20 3D Media: Spatial sound and vision (3) TA2: Razem gdziekolwiek, kiedykolwiek ('TA2: together anywhere, together anytime') % (4) 2020 3D Media Obraz i dźwięk przestrzenny ('2020 3D Media Spatial Sounds and Vision') (4) EMIME: Skuteczna komunikacja wielojęzykowa w środowiskach mobilnych ('EMIME: Effective Multilingual Interaction in Mobile Environments') (5) Recognition: Znaczenie i rozpoznawanie w kontekście samoświadomości w Internecie zorientowanym na treści ('Recognition: Relevance and cognition for self-awareness in a content-centric Internet') (6) Parmerasa: Wielordzeniowe wykonywanie równoległych aplikacji czasu rzeczywistego, umożliwiających analizę ('Parmerasa: Multi-Core Execution of Parallelised Hard Real-Time Applications Supporting Analysability') (7) Merasa: Wielordzeniowe wykonywanie równoległych aplikacji czasu rzeczywistego, umożliwiających analizę ('Merasa: Multi-Core Execution of Parallelised Hard Real-Time Applications Supporting Analysability') (8) Proartis: Systemy czasu rzeczywistego, które można poddawać analizie probabilistycznej ('Proartis: Probabilistically Analyzable Real-Time Systems') (9) All-Times: Ujednolicanie europejskiej technologii analizy czasowej ('All-Times: Integrating European Timing Analysis Technology') (10) ICT-EMUCO: Wbudowane, wielordzeniowe przetwarzanie danych w kontekście systemów łączności przenośnej ('ICT-EMUCO: Embedded multi-core processing for mobile communication systems') (11) EuroCloud: Energooszczędny serwer na mikroukładzie 3D na rzecz "zielonych" chmur obliczeniowych ('EuroCloud: The energy-conscious 3D server-on-chip for green cloud services') (12) Dehems: Domowy system zarządzania zużyciem energii przez urządzenia cyfrowe ('Dehems: Digital Environment Home Energy Management System') Odnośniki do projektów na stronie CORDIS: - 7PR na stronie CORDIS - P2P-Next na stronie CORDIS - 20-20 3D Media na stronie Cordis - TA2 na stronie Cordis - My-e-Director 2012 na stronie Cordis - EMIME na stronie Cordis - Recognition na stronie Cordis - ICT-EMUCO na stronie Cordis - EuroCloud na stronie Cordis - Dehems na stronie Cordis - Parmerasa na stronie Cordis - Merasa na stronie Cordis - Proartis na stronie Cordis - All-Times na stronie Cordis Pozostałe odnośniki: - strona internetowa Agendy Cyfrowej Komisji Europejskiej