Nowa wizja w zakresie użytkowania gruntów w Europie
W szybko rozwijającym się świecie użytkowanie gruntów ulega niespotykanym dotychczas zmianom; jest to rzeczywistość, z którą należy się skonfrontować dysponując odpowiednią wizją i politykami. Aby zająć się tą kwestią, w ramach finansowanego przez UE projektu VOLANTE (Visions of land use transitions in Europe), opracowano nowy europejski paradygmat gospodarowania gruntami. Powołano platformę, dzięki której decydenci mogą proponować rozwiązania względem wyzwań w zakresie użytkowania gruntów. W ramach projektu, w którym zrzeszono sporą liczbę badaczy i ekspertów z tej dziedziny, zbadano procesy społeczno-gospodarcze i ekologiczne, które kształtują okresy przejściowe użytkowania gruntów na całym kontynencie. Opracowano także narzędzia do oceny zarządzania zasobami w kontekście użytkowania gruntów i ekosystemów, oprócz zachęcania zrównoważonego zarządzania zasobami w ujęciu ogólnym. W szczególności w ramach projektu zbadano intensywność oraz funkcje użytkowania gruntów, w celu przeprowadzenia obszernego badania w zakresie decyzji dotyczących użytkowania gruntów w różnych okolicznościach. Przyjrzano się systemom zarządzania związanym z dyrektywą siedliskową i wspólną polityką rolną (WPR), wyszczególniając i analizując czynniki napędzające europejskie przemiany w zakresie użytkowania gruntów w 29 krajach. Jednocześnie w projekcie VOLANTE wykorzystano dwie różne metody modelowania, które posłużyły do przeanalizowania scenariuszy zmiany zastosowania gruntów w Europie oraz ich wpływu na ekosystemy, by ostatecznie zaproponować rozwiązania w postaci strategii politycznych. Poprzez serię warsztatów i spotkań z zainteresowanymi stronami, w ramach których powiązano owe scenariusze z pożądanymi wizjami w zakresie użytkowania gruntów, opracowano plan działania mający zapewnić wsparcie procesów gospodarowania gruntami w Europie i podejmowania decyzji. Plan ten proponuje trzy wizje przyszłego zagospodarowania gruntów w Europie. Pierwsza z nich dotyczy produkcji żywności, paszy i włókien, rozwoju obszarów wiejskich i urbanizacji, podczas gdy druga przedstawia różne scenariusze prowadzące do realizacji tych wizji. Trzecia wizja koncentruje się natomiast na skutkach tych wizji i scenariuszy dla społeczeństwa i decydentów, w tym na powiązanych kompromisach. Podsumowując, w ramach projektu pogłębiono wiedzę na temat zmian w użytkowaniu gruntów w Europie, związanych z tym polityk oraz zasadniczych procesów decyzyjnych. Opracowano skuteczniejsze narzędzia do oceny gruntów i zarządzania środowiskiem, a także zarysowano przyszłe wizje dotyczące zrównoważonego użytkowania gruntów w Europie. Wyniki projektu VOLANTE, w tym nowe propozycje polityk i zalecenia, szeroko rozpowszechniono, dzięki czemu już zaczęły wspierać lepsze użytkowanie gruntów na całym kontynencie.
Słowa kluczowe
Użytkowanie gruntów, zarządzanie zasobami, siedliska, ekosystemy, zrównoważoność