Maksymalne wykorzystanie ryb
Projekt SECUREFISH (Improving food security by reducing post harvest losses in the fisheries sector) powstał w celu zapewnienia lepszej ochrony istniejących zasobów rybnych oraz przekształcenia odpadów w produkty o wartości dodanej w krajach o niskim i średnim poziomie dochodów. Miał także zwiększyć potencjał opłacalnych technologii oraz opracować i przetestować narzędzie do zarządzania jakością w krajach docelowych. Technologie ochrony ryb powstały w oparciu o metody tradycyjne. Wśród nich znalazła się suszarka tunelowa oparta na hybrydowej energii wiatrowej (lub z biomasy) i solarnej, prasa zasilana zmodyfikowaną energią słoneczną oraz liofilizator atmosferyczny. Technologie te wykorzystano do skutecznej produkcji całych suszonych ryb i suszonych filetów rybnych (różnych gatunków, w tym ryb z rodziny Siganidae) na rynki lokalne i regionalne w Afryce (Kenii, Ghanie, Namibii), Indiach i Argentynie. Co więcej, jakość suszonych filetów podniesiono, dodając do nich polifenole roślinne ekstrahowane z niewykorzystanych wodorostów morskich i hiacyntów wodnych. Taki proces ma ogromne zalety, ponieważ hiacynt wodny jest gatunkiem inwazyjnym, który jest dużym utrapieniem dla rybaków znad Jeziora Wiktorii we Wschodniej Afryce. Badacze odkryli także, że kurkuma i inne przyprawy mogą stanowić tanie i nowatorskie źródło przeciwutleniaczy pozwalających konserwować suszone ryby i wydłużać okres przydatności do spożycia. Dodatkowo zaobserwowano, że opakowanie może obniżyć liczbę drobnoustrojów i spowolnić proces utleniania lipidów. Najlepsze rezultaty pod względem wydłużenia okresu przydatności do spożycia suszonych filetów rybnych uzyskano stosując opakowania próżniowe. Do produkcji wielu różnych produktów rybnych w Ghanie, Namibii i Malezji wykorzystano prototyp prasy zasilanej zmodyfikowaną energią słoneczną. Wykorzystano wiele różnych przepisów z użyciem lokalnych ryb i mączki, by uzyskać produkty wytłaczane, a ich właściwości funkcjonalne przetestowano. Zespół opracował 10 różnych produktów wytłaczanych (zupę, przekąskę, płatki śniadaniowe) zawierających mięso ryb (np. makreli). Kolejnym celem projektu było odzyskanie i przekształcenie ubocznych produktów odpadowych w produkty wysokowartościowe, takie jak żelatyna, hydrolizaty i peptydy funkcjonalne. Metody hydrolizy kwasowej/zasadowej i enzymatycznej wykorzystano do ekstrakcji białek z przeznaczonych na odpad skóry i ości, pochodzących z łososia poławianego w Zjednoczonym Królestwie oraz latesa nilowego z Jeziora Wiktorii. Naukowcy odkryli, że ze skóry latesa nilowego można uzyskać lepszej jakości żelatynę niż z łososia ze względu na jego skład biochemiczny. Jednak żelatyna uzyskana z łososia atlantyckiego zawierała peptydy o znakomitych właściwościach przeciwutleniających i potencjalnie zapobiegających nadciśnieniu i działaniu antyproliferacyjnym. Ponadto metoda odwirowania i ultrafiltracji została zaprojektowania z myślą o odzyskiwaniu cennych białek z wody odpływowej po procesie filetowania. Inne działania skupiły się na parametrach kontroli jakości, zagrożeniach, właściwościach odżywczych i śladzie węglowym produktów rybnych. Informacje uzyskane w ramach projektu skompilowano do postaci narzędzia zarządzania jakością umożliwiającego prowadzenie oceny bezpieczeństwa i ryzyka oraz zapewniania jakości odżywczej i funkcjonalnej. Działania zespołu projektu SECUREFISH pomogą zredukować ilość odpadów i zwiększyć dostępność ryb oraz odżywczych białek i peptydów, dzięki innowacyjnemu narzędziu do przetwarzania. Wykorzystanie źródeł energii odnawialnej i umiejętności małych i średnich przedsiębiorstw pomoże w wytwarzaniu bezpiecznych i odżywczych produktów zrównoważonych środowiskowo i gospodarczo.
Słowa kluczowe
Ryby, straty popołowowe, rybołówstwo, bezpieczeństwo żywnościowe, suszarka tunelowa oparta na hybrydowej energii wiatrowej, solarnej i z biomasy, wytłaczane produkty rybne, hiacynt wodny, żelatyna, peptydy bioaktywne
