Nadzór i kontrolowanie infekcji wektorowych
Niedawno w Europie pojawiły się ogniska nieznanych na tym obszarze chorób zakaźnych, takich jak gorączka krwotoczna krymsko-kongijska lub choroba niebieskiego języka, podkreślając ich wpływ na zdrowie publiczne ludzi i zwierząt. Różne czynniki demograficzne, środowiskowe, społeczne i ekonomiczne, jak również ograniczona dostępność placówek służby zdrowia w dużym stopniu wpływają na przenoszenie VBI. Badenie tych infekcji służy więc ochronie i poprawie zdrowia publicznego. W tym celu uczestnicy finansowanego przez UE projektu EDENEXT (Biology and control of vector-borne infections in Europe) badali biologiczne, ekologiczne i epidemiologiczne aspekty pojawiania się i przenoszenia VBI. Korzystając z wyników poprzedniego projektu FP6 EDEN, uczestnicy EDENEXT postanowili stworzyć najnowocześniejsze metody i narzędzia, aby ulepszyć zapobieganie, nadzór i zwalczanie populacji organizmów wektorowych. Konsorcjum korzystało z zestawów danych, doświadczenia i możliwości uzyskanych dzięki projektowi EDEN, aby stworzyć modele do przewidywania dynamiki populacji wektorów oraz przenoszenia i rozprzestrzeniania się chorób. Naukowcy wybrali do badań liczne wektory, w tym gryzonie i zwierzęta owadożerne, jak również stawonogi, takie jak kleszcze, komary i gryzące muszki. Nacisk położono na choroby, w przypadku których istnieje niewystarczająca wiedza epidemiologiczna lub środki zwalczania, oraz choroby będące priorytetem dla europejskich instytucji zdrowia publicznego. Aby wyjaśnić i stworzyć model pojawiania się oraz rozprzestrzeniania VBD, członkowie konsorcjum postanowili zidentyfikować mechanizmy biologiczne i procesy ekologiczne, które wpływają na wektor oraz podatność gospodarza. W tym celu przebadano rezerwuary chorób i naturalny cykl zakaźny dla każdego układu gospodarz-wektor-patogen. Jako że masowe użycie insektycydów nie jest akceptowalne, członkowie konsorcjum zidentyfikowali alternatywne metody zwalczania wektorów. Skuteczność tych metod zależy od biologii i ekologii docelowych wektorów, jak również od dostępności szczepionek lub efektywnych sposobów profilaktyki. W celu oceny skuteczności poszczególnych metod zwalczania naukowcy przeprowadzili eksperymenty laboratoryjne i terenowe. Reasumując, wyniki projektu EDENEXT zwiększą możliwości zapobiegania zakażeniom u ludzi i zwierząt. Wdrożenie propozycji uczestników badania w ścisłej współpracy z interesariuszami i placówkami służby zdrowia przełoży się na skuteczniejsze programy zapobiegania, nadzoru i zwalczania. Oprócz tych ustaleń, owocem projektów EDEN i EDENEXT jest publikacja ponad 600 artykułów naukowych i realizacja ponad 130 prac doktorskich. Takie osiągnięcia zaowocowały pobudzeniem i umocnieniem europejskiej sieci entomologów medycznych i specjalistów ds. zdrowia publicznego w dziedzinie infekcji wektorowych.
Słowa kluczowe
Nadzór, infekcje wektorowe, kleszcz, komar, muszka piaskowa, gryzące muszki, gryzoń, epidemiologia, ekologia, zdrowie publiczne
