Stres bakterii przydaje się w walce z zanieczyszczeniami
Finansowany ze środków UE projekt BACSIN (Bacterial abiotic cellular stress and survival improvement network) poświęcony był zbadaniu przeżywalności szeregu szczepów bakterii o dobrym potencjale katabolicznym (bakterii rozkładających zanieczyszczenia). Biologia systemów, mikrobiologia pojedynczych komórek, klasyczna genetyka i modelowanie pomogły w uzyskaniu wyczerpujących informacji na temat biologii tych bakterii w warunkach stresu. Szczepy bakterii wybrano w oparciu o docelowe substancje zanieczyszczające, w tym alkany i chlorofenole. Zbadano ich preferowane nisze ekologiczne, aby ocenić zachowanie przy narażeniu na różne substancje oraz w różnych środowiskach. Aby przeżyć, bakterie wykorzystywały zmiany w błonie komórkowej, syntezę zgodnych solutów czy też równoległe i nadmiarowe szlaki metaboliczne. Badania mikrokosmosu z użyciem liści roślin, korzeni, gleby, osadów, plaż morskich, biofilmów i reaktorów wykazały jednoznacznie, które szczepy cechują się najlepszą przeżywalnością. Szczególny nacisk położono na substancje, które pozwoliłby mikroorganizmom na optymalne rozkładanie zanieczyszczeń. W testach przeprowadzonych w miejscach zanieczyszczonych wykorzystano chip z genami katabolicznymi oraz odpowiedni protokół opracowany w ramach projektu BACSIN. Szeroko zakrojone testy, przeprowadzone w różnych miejscach i przez różnych operatorów, pozwoliły na wyłonienie dwóch lokalizacji. Ryzoremediacja przy pomocy kombinacji nasadzeń i inokulacji z bakteriami usuwającymi zanieczyszczenia okazała się skuteczną strategią w przypadku miejsc skażonych ropą. Bakterie połączone z wermikulitem dobrze sprawdzały się w rozkładaniu chlorofenoli zanieczyszczających glebę. Co zaskakujące, liczniejsze szczepy wyizolowane w zanieczyszczonych miejscach, uważane początkowo za te, które posiadały odznaczające się najlepszą zdolność zdolnością przeżycia, okazały się nie mieć się być pozbawione takich właściwości. Jednak większość wyselekcjonowanych bakterii przeżyła i pomogła w usuwaniu zanieczyszczeń w testach terenowych. Oznacza to, że wstępne badania pozwolą wybrać najbardziej odpowiednie bakterie do rozkładania zanieczyszczeń. Do rozpowszechniania informacji wykorzystano przede wszystkim stronę internetową projektu(odnośnik otworzy się w nowym oknie), międzynarodową szkołę letnią dla studentów, która odbyła się w lipcu 2011 r. w Lozannie, oraz końcowe sympozjum międzynarodowe poświęcone racjonalnemu wykorzystaniu bakterii do bioaugmentacji, zorganizowane w kwietniu 2012 r. w Amsterdamie. Opublikowano też około 60 artykułów w czasopismach naukowych. Ustalenia te, a także wyizolowanie ze środowiska naturalnych bakterii rozkładających zanieczyszczenia, powinny przyczynić się do lepszego wykorzystania katalitycznego bakterii w remediacji. Wdrożenie wyników projektu BACSIN w skażonych miejscach może usprawnić biodegradację, przynosząc środowisku oczywiste korzyści.
