Historie sukcesu ERBN - Sięgając odległych gwiazd
“Dawno, dawno temu, w odległej galaktyce…", ten cytat rozpoczynający filmy z serii Gwiezdnych Wojen od dziesięcioleci intryguje umysły młodych ludzi, mamiąc je zagadką ery kosmicznej oraz obietnicą przygody i odkryć. Johan Richard spełnił powyższe marzenia w wieku zaledwie 32 lat. Ten młody, francuski astronom śmiało udał się, cytując Star Trek, inną, klasyczną epopeję fantastyczno-naukową, tam, dokąd niewielu się wybrało: aż do początków Świata, jakim go znamy. W 2011 roku dr Richard stał na czele zespołu badaczy, którzy odkryli odległą galaktykę, której wiek szacowano wówczas na około 950 milionów lat, a początek jej formowania się na około 200 lat po Wielkim Wybuchu (narodzinach Wszechświata), którego datę, według powszechnie uznanej teorii, szacuje się na około 13,7 miliardów lat temu. Uniwersalne pytania Oprócz "wielkiej nauki" oraz naukowej pracy detektywistycznej, dr Richard gwiazdy dosłownie sprzyjały. Odległa galaktyka, którą można obserwować poprzez gromadę galaktyk zwaną Abell 383, byłby niewidoczna w normalnych warunkach, nawet przy użyciu najpotężniejszych teleskopów. Jednak szczęśliwe ułożenie galaktyk, w połączeniu z szeregiem zjawisk astronomicznych, pozwoliło zespołowi dr Richarda przeprowadzić szczegółowe obserwacje. Zaskakujące odkrycie, którego dokonali powyżsi naukowcy, być może pozwoli lepiej zrozumieć dawny Wszechświat i wyjaśnić szereg fundamentalnych wątpliwości dotyczących jego wczesnej ewolucji. "W odkrytej przez nas galaktyce znajduje się wiele starych gwiazd, co jest zaskakujące biorąc pod uwagę to, że znajduje się ona w młodym Wszechświecie”, tłumaczy dr Richard. "Nasze odkrycie podważa zatem teorie dotyczące okresu formowania się galaktyk oraz ich ewolucji w początkowej fazie istnienia Wszechświata. Odkrycie to być może przyczyni się także do wyjaśnienia zjawiska zniknięcie mgły wodorowej, która wypełniała Wszechświat na wczesnym etapie jego istnienia". Powyższe, przełomowe badania mogą ponadto pozwolić lepiej zrozumieć proces powstawania galaktyk zlokalizowanych bliżej Ziemi. Astronomiczny potencjał wsparcia unijnego Prace, którym przewodził dr Richard na drodze do tego przełomowego odkrycia realizowano dzięki grantowi unijnemu. "Dużo skorzystałem na uczestnictwie w programie Marie Curie. Stypendium pozwoliło mi rozwijać własne badania, dzięki którym dokonałem powyższego odkrycia", zauważa francuski naukowiec. Dr Richard był uczestnikiem europejskiego stypendium ('Intra-European Fellowship' – IEF) służącego rozwijaniu kariery, które pozwala doświadczonym naukowcom zdobyć nowe umiejętności badawcze oraz pracować nad nowymi zagadnieniami. Celem jego projektu badawczego, o nazwie Highzlens, było zbadanie galaktyk znacznie "przesuniętych ku czerwieni" ('red-shift'), za pośrednictwem teleskopu Hubbla NASA/ESA. Według Europejskiej Agencji Kosmicznej przesunięcie ku czerwieni to jedno z kluczowych pojęć w astronomii. Dosłownie oznacza ono "rozciągnięcie widma świetlnego w taki sposób, że światło postrzegane jest jako przesunięte w kierunku czerwieni". Jedną z głównych zalet stipendium IEF, w porównaniu z innymi programami dostępnymi dla absolwentów studiów doktoranckich, jest to, że młodzi naukowcy finansowani są w sposób niezależny, dzięki czemu mogą myśleć w bardziej długoterminowo i wielkoskalowo", uważa dr Richard, który swój projekt realizował na Uniwersytecie w Durham (Wlk. Brytania). Jego uczelnia macierzysta to Uniwersytet w Lyonie (Francja), a dzięki grantowi Marie Curie na rzecz integracji zawodowej ('Career Integration Grant') dr Richard stworzył własny zespół badawczy. "Obecnie budujemy wydajną kamerę, którą planujemy zainstalować w Bardzo Dużym Teleskopie ('Very Large Telescope') zlokalizowanym w Chile", tłumaczy dr Richard. "Jestem dumny z tego, że jestem członkiem zespołu tworzącego powyższe rozwiązanie i nie mogę się doczekać jego praktycznego zastosowania". - Pełna nazwa projektu: Studying very high red shift galaxies through gravitational telescopes - Akronim projektu: Highzlens - strona internetowa projektu Highzlens - Nazwa/kraj pochodzenia koordynatora projektu: Johan Richard, Uniwersytet w Durham,Wielka Brytania - Całkowity budżet projektu: 164 061 euro - Wsparcie KE: 164 061 euro - Data rozpoczęcia/zakończenia projektu: Od września 2008 do sierpnia 2010 - Pozostałe kraje partnerskie: Francja