Odkrywanie profilu migrujących komórek macierzystych raka
Pomysł, zgodnie z którym powstawanie i utrzymywanie się nowotworu to wynik działania małej populacji komórek, tak zwanych CSC, pojawił się pod koniec lat 90. minionego wieku. Badania prowadzone przez lata wykazały, że CSC nie tylko odpowiadają za miejscową inwazję i odległą metastazę, ale także za odporność na leki i remisję. Pomimo licznych badań, nasza wiedza na temat profilu CSC wciąż pozostaje ograniczona, utrudniając opracowanie dopasowanych do potrzeb pacjenta terapii przeciwnowotworowych. Głównym celem projektu finansowanego przez UE "Migrujące komórki macierzyste raka na podstawie raka jelita i piersi" (MCSCS) było zrozumienie działania, regulowania i rozwoju migrujących CSC w organizmie wielokomórkowym. Aby to osiągnąć, partnerzy projektu wykorzystali modele zwierzęce w celu zidentyfikowania i wyizolowania migrujących komórek macierzystych raka jelit i piersi i przełożenia wyników na szeroki wachlarz nowotworów występujących u człowieka. Jednym z celów projektu było zdefiniowanie "podpisu MCSC"; innymi słowy, zidentyfikowanie głównych cech charakteryzujących te komórki w celu opracowania przyszłych dopasowanych do potrzeb terapii leczniczych. Jedną z podstawowych cech zarówno raka jelit, jak i piersi była aktywowana ścieżka sygnalizowania Wnt, wyraźnie ukazująca, że jej efektor, beta katenina, stanowi funkcjonalny marker CSC. Dodatkową cechą MCSC był gen ZEB1, który, jak się okazało, czyni CSC bardziej onkogennymi poprzez intensyfikowanie określonych czynników komórek macierzystych. Naukowcy odkryli także, że modyfikacje epigenetyczne w genomie MCSC były niezbędne do zdefiniowania profilu tych komórek i mogłyby potencjalnie służyć za cele terapeutyczne. Doszli do wniosku, że w celu objaśnienia funkcjonalnej heterogeniczności MCSC, wymagane jest połączenie analiz genomicznych, ekspresji genów i antygenów powierzchni komórek. Ostatecznie wygenerowano modele ludzkich komórek zawierające docelowe mutacje w genach znanych ze swojej roli w ograniczaniu występowania CSC. Wykorzystano je do przeprowadzenia analiz farmakogenomicznych i identyfikacji określonych relacji łączących genotyp z lekiem, które mogłyby pomóc w opracowaniu terapii ukierunkowanych przeciw CSC. Odkrycia projektu MCSCS znacząco przyczyniły się do zrozumienia biologii i funkcji CSC jelit i piersi. Zrozumienie, w jaki sposób komórki te powodują tworzenie się początkowego nowotworu i przyczyniają do choroby przerzutowej, pomoże w opracowaniu skuteczniejszych terapii przeciwnowotworowych.
