Nowe podejście do szczepionek przeciw AIDS
Zakażenie wirusem HIV stanowi poważny globalny problem. Stosowana obecnie farmakologiczna terapia przeciwwirusowa zwiększyła średnią długość życia i poprawiła jego jakość w krajach zachodnich. Jednakże koszt leków uniemożliwia stosowanie ich przez osoby zakażone w krajach rozwijających się, co rodzi konieczność natychmiastowego opracowania skutecznej i przystępnej szczepionki. Rozległe badania prowadzone na przestrzeni ostatnich dziesięcioleci przyczyniły się do poznania mechanizmów immunologicznych, które zapewniają indukcję ochronnej odporności przeciwwirusowej. Łącznie, dane wskazują na to, że skuteczna szczepionka przeciw HIV powinna być ukierunkowana na komórki dendrytyczne (DC) – profesjonalne komórki organizmu prezentujące antygen – i je aktywować, a także powinna zawierać antygeny, które zarówno aktywują cytotoksyczne limfocyty T, jak i indukują neutralizujące przeciwciała. Mając to wszystko na uwadze, europejski projekt AIDS-COVAC skupił się na stworzeniu nowoczesnej szczepionki przeciw HIV w oparciu o wektor koronawirusa ukierunkowany na DC. Jako szczepionkę testową partnerzy projektu początkowo opracowali cały układ w małpim modelu AIDS. Naukowcy postanowili wykorzystać ludzkie wektory koronawirusa w roli systemów dostawczych szczepionki, ponieważ posiadają pewne pożądane cechy. Ukierunkowane są na powierzchnie śluzowe u naturalnych gospodarzy, a ich komórkowe receptory powierzchniowe ekspresjonowane są na DC, ułatwiając wejście koronawirusa. Z myślą o optymalizacji wejścia wektora do DC, ludzkie wektory koronawirusa zostały pokryte powłoką glikoproteinową wirusa pęcherzykowatego zapalenia jamy ustnej (VSV-G), natomiast interakcja między wirusem a DC została przeanalizowana na poziomie genomicznym i ekspresji genu. W modelu mysim, wektory koronawirusa z powodzeniem dostarczyły wielokrotne antygeny i immunostymulujące cytokiny do DC. Dodatkowo, uzyskały silne reakcje limfocytów T z długotrwałą ochroną przeciwwirusową. Podczas testów na modelu makaka, szczepionka koronawirusowa indukowała odpornościową reakcję komórkową i humoralną. Działania w ramach inicjatywy AIDS-COVAC udostępniły nową platformę na rzecz długo oczekiwanej szczepionki przeciw HIV. Dane przedkliniczne są na tyle obiecujące, by zająć się dalszym zgłębianiem wektorów koronawirusowych w walce przeciw AIDS.
