Zachowania samobójcze powiązane z przyjmowaniem leków psychotropowych
Samobójstwa są 10 co do częstości przyczyną zgonów na całym świecie. Jako że zachowania samobójcze najczęściej występują wśród nastolatków i młodych dorosłych w wieku od 15 do 24 lat, priorytetem są środki zapobiegawcze dla tej grupy wiekowej. Diagnozowanie ryzyka samobójstwa jest skomplikowane, jednak możliwe w przypadku pacjentów, którym podawane są określone leki. Powiązano na przykład niektóre leki przeciwdepresyjne i przeciwpsychotyczne z nasileniem myśli samobójczych. Uczestnicy finansowanego przez UE projektu STOP (Suicidality: treatment occurring in paediatrics) stworzyli bazujące na stronie internetowej narzędzie do oceny i monitorowania związanych z farmakoterapią zachowań samobójczych u dzieci i nastolatków. Takie zachowania obejmują myśli samobójcze i planowanie lub próby popełnienia samobójstwa. Naukowcy wypracowali sposób odróżniania zachowań samobójczych spowodowanych przez podawanie leków od tych spowodowanych czynnikami psychologicznymi na podstawie objawów i momentu ich wystąpienia. Związane z podawaniem leków skłonności samobójcze rozpoznaje się na podstawie ich nagłego wystąpienia przy braku myśli samobójczych przed podaniem leku i pojawieniu się zachowań samobójczych po leczeniu. Aby stworzyć narzędzie diagnostyczne, naukowcy ocenili ponad 1000 dzieci i nastolatków w wieku od 8 do 18 lat, stosujących różne schematy leczenia: dwa typy leków przeciwpsychotycznych, lek przeciwdepresyjny i niefarmakologiczną behawioralną terapię przeciwdepresyjną oraz leki przeciw astmie. Badano również zdrowe osoby jako próbę kontrolną. Bazując na ich ocenach, badacze stworzyli model predyktywny, obejmujący skalę skłonności samobójczych, do monitorowania dzieci w czasie podawania leków, użyteczny zarówno dla rodziców, jak i klinicystów. Dzięki użyciu tego narzędzia rodzice stali się bardziej świadomi potencjalnych znaków ostrzegawczych i wskazówek w okresie brania przez ich dzieci nowego leku. Dodatkowo klinicyści odnotowali, że użycie elektronicznego narzędzia stanowiło użyteczną metodę monitorowania tendencji samobójczych młodych dorosłych w ramach rutynowej opieki klinicznej. To predyktywne narzędzie online do wykrywania i leczenia skłonności samobójczych wywołanych podawaniem leków może być też przydatne dla władz, naukowców, firm farmaceutycznych oraz pracowników służby zdrowia i placówek psychiatrycznych. Lepsze sposoby obserwacji mogą ocalić życie wielu ludziom poprzez umożliwienie rodzicom i klinicystom interwencji, leczenia i zapobiegania zachowaniom samobójczym, póki nie jest za późno.
Słowa kluczowe
Zachowania samobójcze, zdrowie psychiczne, dzieci i nastolatki, samobójstwo, ryzyko samobójstwa związanego z farmakoterapią
