Badanie kosmetyków bez wykorzystania zwierząt
Unijny zakaz testowania kosmetyków na zwierzętach wpłynie na wszystkie produkty kosmetyczne oraz produkty do higieny osobistej, od kosmetyków do makijażu po mydła i pasty do zębów. Wynikające z tego zapotrzebowanie na nowe, niewykorzystujące zwierząt metody badania toksyczności kosmetyków było tematem projektu NOTOX (Predicting long-term toxic effects using computer models based on systems characterization of organotypic cultures). Stworzono nowatorskie metody, bazujące na kulturach komórkowych oraz modelowaniu komputerowym, które długoterminowo zastąpią testy toksyczności na zwierzętach. Ponadto w ramach projektu NOTOX powstał szereg metod doświadczalnych i obliczeniowych umożliwiających ocenę toksyczności kosmetyków lub dowolnych innych substancji u ludzi. Uczestnicy inicjatywy NOTOX przygotowali już system HepaRG służący do hodowania trójwymiarowych "narządów" naśladujących ludzką wątrobę. Przy pomocy tego modelu komórkowego badacze przeprowadzili pierwsze testy toksyczności, monitorując zmiany biologiczne i strukturalne komórek wątroby. Dalsze prace nad większą dokładnością HepaRG skupiły się na trójwymiarowej strukturze tkanek na poziomie komórkowym. W projekcie połączono model HepaRG z innymi rodzajami komórek, aby uzyskać dokładniejszy obraz układu biologicznego. Stworzono ludzkie, organotypowe, trójwymiarowe hodowle różnych komórek macierzystych HepaRG, ludzkich hepatocytów pierwszorzędowych, z komórkami nieparenchymatycznymi i wywodzącymi się z ludzkich komórek macierzystych kardiomicytami. Zgromadzono także dane na temat działań niepożądanych pochodzące z licznych układów eksperymentalnych. Dane te wchodzą w skład modeli długoterminowej toksyczności, wraz z danymi z różnych analiz genomicznych, proteomicznych i transkryptomicznych. Omiczne punkty końcowe dostarczyły dogłębnej wiedzy o mechanizmach działania przebadanych związków. Alternatywne metody badania bezpieczeństwa kosmetyków będą miały duże znaczenie dla branży kosmetycznej, chemicznej i farmaceutycznej. Co najważniejsze, przyczynią się one do wyeliminowania testów na zwierzętach w przemyśle kosmetycznym.
Słowa kluczowe
Kosmetyki, toksyczność, testy na zwierzętach, NOTOX, organotypowy, HepaRG
