Perfluorowane substancje zanieczyszczające żywność – pochodzenie i rozprzestrzenianie się W ramach europejskiego badania przeanalizowano pochodzenie perfluorowanych substancji alkilowanych (PFAS) występujących w diecie człowieka oraz ich rozprzestrzenianie się w łańcuchu żywności. W celu określenia roli żywności i napojów przy narażeniu człowieka na PFAS została przeprowadzona ocena narażenia. Zdrowie © Thinkstock Zrozumienie charakteru oraz źródeł zanieczyszczenia żywności ma kluczowe znaczenie przy ich zapobieganiu. Chociaż informacje dotyczące toksykologicznego wpływu PFAS na ludzi są sprzeczne, substancje te występują trwale w środowisku i uważa się, że przenikają do łańcucha żywieniowego. Nie jest do końca wiadomo, czy przemysłowe przetwarzanie i pakowanie żywności powoduje dodatkowe zanieczyszczenie żywności i napojów. Celem finansowanego ze środków UE projektu PERFOOD ("PERFluorinated Organics in Our Diet") była ocena pochodzenia PFAS w naszej diecie oraz roli diety w całkowitym narażeniu ludzi na PFAS. W tym celu zespół projektowy PERFOOD opracował nowe metody analityczne umożliwiające rzetelne i dokładne pomiary PFAS. Stworzyło to warunki do poprawy granic wykrywalności przez zastosowanie istniejących technik. Partnerzy projektu wykorzystali metody zaawansowanej spektrometrii mas w celu dokonania ilościowych pomiarów PFAS w naszej diecie i poznania mechanizmu przenoszenia PFAS ze środowiska do żywności. Oceniono również wpływ przetwarzania i pakowania żywności na rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń. Konsorcjum doszło do wniosku, że w przypadku bydła perfluorowane kwasy alkilowane (PFAA) mogą być przenoszone z paszy i wody do mięsa oraz mleka. Warzywa absorbują PFAS z wody (przez pory gruntu). Mięso i wyroby mleczne oraz warzywa liściaste były głównym źródłem zanieczyszczeń, na jakie narażony jest człowiek. W odróżnieniu do dzikich ryb, ryby hodowlane miały niski poziom PFAS, gdyż ich pasza zawierała niskie stężenie PFAS. Naukowcy ostrzegli przed użyciem papieru do pieczenia oraz materiałów zawierających powłokę fluorową, gdyż mogą one stanowić drogę przejścia PFAS do żywności. Podsumowując, przenoszenie PFAS z różnych źródeł do składników diety zależy w dużej mierze od poziomu PFAS w materiałach źródłowych. W różnych obszarach Europy zostały przeprowadzone badania dotyczące zróżnicowanych nawyków żywieniowych. Przyjmowanie PFAS w diecie różni się w zależności od regionu. Wszystkie szacunkowe poziomy narażenia obliczone na podstawie wyników z badań projektowych zarówno dla dorosłych, jak i dzieci pokazują margines bezpieczeństwa znajdujący się znacznie powyżej wartości 1. Oznacza to, że narażenie znajduje się na poziomie znacznie niższym niż przewidziana w obowiązujących wytycznych, z wyjątkiem szacunków przygotowanych dla wybranych "gorących punktów". Wyniki badań umożliwiły uzyskanie przydatnych informacji na temat przetwórstwa spożywczego i należy je wykorzystać przy formułowaniu rekomendacji dotyczących rozprzestrzeniania się PFAS do łańcucha żywności. W odniesieniu do wody pitnej, wyniki projektu wykazały, że poziomy PFAS zależą od rodzaju filtrowania użytego w każdym przypadku. Co ważne, uczestnicy projektu PERFOOD poszli o krok dalej i określili potencjalne, konkretne środki i materiały, które mogą obniżać poziom PFAS lub całkowicie go wyeliminować z cyklu produkcyjnego wody pitnej.
