Miastenia: lepsze poznanie przyczyny, lepsza diagnostyka i nowoczesna terapia
Miastenia to rzadka choroba autoimmunologiczna, dotykająca złącza nerwowo-mięśniowe, a więc miejsca kontaktu nerwu z tkanką mięśniową, do której przewodzone są impulsacje. Choroba prezentuje się nadmiernym zmęczeniem mięśni szkieletowych, co znacząco obniża jakość życia pacjentów. Istniejące terapie nie są wystarczająco skuteczne i posiadają wiele przykrych skutków ubocznych. Aby uporać się z tym problemem, powołano projekt "Myasthenias, a group of immune mediated neurological diseases: From etiology to therapy" (FIGHT-MG), finansowany ze środków UE, który badał epidemiologię, etiologię i patologię miastenii w podejściu interdyscyplinarnym. Dzięki bliskiej współpracy lekarzy, naukowców i stowarzyszeń pacjentów z całej Europy udało się stworzyć bazę danych pacjentów, największą jak dotąd w Europie, w której zgromadzono informacje na temat 4300 pacjentów z miastenią oraz ocenić jakość ich życia. Do najważniejszych osiągnięć naukowych projektu można zaliczyć po pierwsze identyfikację kilkunastu cząsteczek biorących udział w patologii. Aby móc rzucić nieco więcej światła na etiologię genetyczną i środowiskową choroby, naukowcy badali bliźnięta jednojajowe. Ustalili, że profil epigenetyczny był u badanych bliźniąt podobny, nawet jeśli tylko jedno z bliźniąt było chore; wykryli również zmiany w ekspresji genu, mogące tłumaczyć wystąpienie objawów choroby u jednego z bliźniąt. Konsorcjum badało cząsteczki biorące udział w odpowiedzi układu odpornościowego (IFN typu I i TLR), komórki Th17, regulator autoimmunologiczny AIRE i onkogen VAV1. W modelu mysim choroby, naukowcy wykryli brak równowagi immunologicznej między limfocytami T a komórkami Th17. Po drugie, udało się opisać zdarzenia cząsteczkowe mające miejsce w mięśniu pacjentów i zwierząt z miastenią. Przy użyciu modelu mysiego, naukowcy zbadali patogenezę cząsteczkową miastenii, dzięki obserwacjom zmian morfologicznych w obrębie zajętego mięśnia. U ludzi natomiast rozpoznali procesy deregulacyjne w pewnych cząsteczkach miRNA i opracowali nowe metody oznaczania autoprzeciwciał oraz innych biomarkerów osocza. Odkryto nowe biomarkery o znaczeniu terapeutycznym, które będzie można trafnie wykorzystać do przewidywania odpowiedzi na pewne leki. Po trzecie, opracowano innowacyjne terapie. Naukowcy opracowali nowoczesne terapie cząsteczkowe i komórkowe w oparciu o zastosowanie limfocytów T lub mezenchymalnych komórek macierzystych. Leczenie z zastosowaniem regulatorów epigenetycznych lub podanie zmutowanego białka plazminogenu przyniosło niezwykłe rezultaty w modelu zwierzęcym miastenii. Wszystkie wnioski z badania FIGHT-MG rzuciły więcej światła na mechanizmy choroby i pozwoliły zaproponować nowe, obiecujące leki. Bardziej dokładne metody oznaczania, opracowane w trakcie projektu, powinny pomóc przyspieszyć proces diagnostyczny i złagodzić objawy dzięki wczesnej terapii.
Słowa kluczowe
Miastenia, genetyczne czynniki ryzyka, nadmierne zmęczenie, choroby neurologiczne, układ odpornościowy, immunomodulacja, biomarkery, baza danych
