Identyfikowanie nanocząsteczek w żywności
Nanotechnologie coraz częściej znajdują zastosowanie w łańcuchu produkcji żywności. Nanocząsteczki zmodyfikowane (ENP) mogą przedostawać się do żywności w związku z wykorzystaniem różnego rodzaju dodatków w branży opakowań do żywności, a także w związku ze skażeniem środowiska. Niezbędne są wiarygodne metody analityczne, umożliwiające ocenę możliwych zagrożeń, a także wprowadzenie w życie obowiązujących przepisów, np. tych dotyczących oznaczania żywności. Na początku realizacji finansowanego przez UE projektu "Nanoparticles in food: Analytical methods for detection and characterisation" (NANOLYSE) metody wykrywania i charakteryzacji ENP w żywności były bardzo ograniczone. Obecnie, wraz z kończeniem prac nad projektem, poczyniono znaczące postępy w tej ważnej dziedzinie. Celem projektu było opracowanie metod wiarygodnego wykrywania i analizowania ENP w żywności. Celem było również opracowanie i zweryfikowanie materiałów referencyjnych, umożliwiających porównywanie nanocząsteczek zmodyfikowanych różnego typu. Aby zademonstrować nowe metody, badacze wybrali spośród wszystkich typów materiałów reprezentatywne ENP, takie jak nanosrebro i nanokrzem. Najwyższy priorytet przyznano metodom, które można by stosować w istniejących obecnie laboratoriach analizy żywności. Na podstawie tych cząsteczek reprezentatywnych opracowano i zweryfikowano dwuetapową procedurę identyfikacji i analizy. Na pierwszym etapie skoncentrowano się na szybkim badaniu przesiewowym, natomiast drugi etap umożliwia wiarygodne zidentyfikowanie i ustalenie ilości ENP danego typu. Badacze opracowali oprogramowanie do obsługi analizy półautomatycznej obrazów z mikroskopu elektronowego, które umożliwia wiarygodne wykrywanie ENP w różnego rodzaju produktach spożywczych. Możliwość identyfikacji i kwantyfikacji ENP nieorganicznych uzyskano dzięki zastosowaniu frakcjonowania przepływowego w polu multidetekcyjnym oraz spektrometru ICP-MS do analizy pojedynczych cząsteczek. Dodatkowym aspektem projektu było opracowanie niezawodnych sposobów analizowania nanocząstek organicznych (na bazie białek, tłuszczów i węglowodanów), ponieważ są one delikatniejsze niż ich odpowiedniki nieorganiczne. Wszystkie metody dokładnie zweryfikowano. Uczestnikom projektu NANOLYSE udało się ostatecznie stworzyć materiały referencyjne do stosowania w połączeniu z metodami analitycznymi opracowanymi w czasie trwania projektu. W ujęciu długoterminowym projekt NANOLYSE pozwoli zwiększyć bezpieczeństwo żywności i przejrzystość związanych z nią procedur poprzez udostępnienie możliwości analizowania produktów żywnościowych pod kątem obecności potencjalnie szkodliwych ENP.
Słowa kluczowe
Nanocząsteczki, żywność, wykrywanie, charakteryzacja, analiza żywności
