Wpływ substancji zakłócających aktywność gruczołów dokrewnych na zdrowie reprodukcyjne
Finansowany ze środków UE projekt CONTAMED badał skumulowany efekt działania związków EDC na zdrowie reprodukcyjne człowieka. Do badań wykorzystano próbki biologiczne, tj. wyciągi z łożyska, próbki osocza i moczu pobrane od trzech europejskich kohort matek i ich dzieci, metodę profilowania metabolomicznego, analizy biologiczne in vitro oraz modele zwierzęce. Naukowcy CONTAMED dokonali kilku przełomowych odkryć i opracowali nowe techniki służące do przeprowadzania celowanych analiz chemicznych szeregu związków EDC oraz do szacowania stopnia narażenia na te związki. Połączono ze sobą dwie techniki: badania przesiewowe związków EDC oraz frakcjonowanie substancji do badań biologicznych celem zbadania wpływu antyandrogenicznego. Frakcjonowane wyciągi z łożyska poddawano separacji do badań w oparciu o ich aktywność biologiczną. Na przykład, frakcje niepolarne wykazywały największą aktywność antagonistyczną względem receptora androgenowego (receptor AR). Badania zawartości EDC w próbkach łożyska wykazały silny związek między narażeniem na działanie związków EDC a wrodzonymi wadami urodzeniowymi. Do celów bardziej dokładnej oceny i profilowania, naukowcy opracowali biomarkery do wykrywania substancji chemicznych antyandrogennych w wyciągach z łożyska ludzkiego. Odkryto, że dziewięć pestycydów dopuszczonych do użytku w krajach UE, w tym dimetomorf, fludioksonil, fenheksamid, ortofenylofenol oraz pirymifos metylowy posiadało właściwości antyandrogenne in vitro oraz wprowadzono zalecenia dotyczące priorytetyzacji pestycydów do badań in vivo. Prostaglandyny są niezbędne do programowania różnicowania płciowego u mężczyzn. Badania epidemiologiczne wykazały, że spożycie paracetamolu w 12-20 tygodniu ciąży zwiększało ryzyko niezstąpienia jąder u noworodków męskich. W badaniu in vitro zidentyfikowano 15 pestycydów, które również hamują syntezę prostaglandyn. Wykazano, że moc niektórych z tych pestycydów, takich jak o-fenylfenol, cypermetryna, cyprodinil, imazalil i linuron, była porównywalna do mocy środków przeciwbólowych. W celu uzyskania lepszych danych dotyczących monitorowania biologicznego związków EDC, ocenie poddano wpływ i stężenie metabolitów ftalatów, metabolitów pestycydów, fenoli środowiskowych, parabenów oraz paracetamolu. Metodą odwrotnej dozymetrii oszacowano spożycie związków EDC na podstawie stężenia tych związków w moczu oraz badań toksykokinetyki EDC. W celu zbadania łącznych efektów działania kilku związków EDC, do badań wykorzystano zaawansowane scenariusze narażenia człowieka w modelach szczurzych osobników dorosłych i młodych. Opisano zmiany wzorców ekspresji genowej będących wynikiem narażenia w fazie rozwojowej na mieszaniny związków EDC przy użyciu metod transkryptomiki oraz reakcji łańcuchowej polimerazy w czasie rzeczywistym (RT-PCR). Metoda selekcji genowej nie obciążonej błędem pozwoliła na wykrycie genów będących pośrednio lub bezpośrednio celem związków EDC. Naukowcy CONTAMED jednomyślnie orzekli, że aktualne kroki regulacyjne są nieodpowiednie do tego, aby móc skutecznie zwalczać skumulowane narażenie na związki EDC. Wyniki badania dostarczą organom legislacyjnym danych na temat prawidłowej kategoryzacji i uregulowań dotyczących związków EDC celem zmniejszenia narażenia ludzi.
