Innowacyjne radiofarmaceutyki antynowotworowe
Naukowcy poszukują alternatywnych metod leczenia, aby zwiększyć skuteczność terapii nowotworów i zminimalizować negatywne skutki uboczne. Oddziaływanie tylko na komórki rakowe i pomijanie komórek zdrowych to wysoce pożądana cecha każdego środka przeciwnowotworowego. Takie podejście przyjęto w ramach finansowanej ze środków UE inicjatywy TARCC ("Targeting alpha-particle emitting radionuclides to combat cancer") w celu opracowania ukierunkowanej terapii radioizotopowej nowotworów. Partnerzy wykorzystają izotopy promieniotwórcze emitujące cząstki alfa (np. aktyn-225, astat-211 i bizmut-212), opracowując nowe metody znakowania radioaktywnego biocząsteczek, między innymi aminokwasów (fenyloalaniny), peptydów (somatostatyny) i przeciwciał. Ogólna strategia badań TARCC jest dostępna w witrynie internetowej. Wygenerowane radiofarmaceutyki skierowano na konkretne cele na komórkach rakowych, oceniając in vitro ich powinowactwo wiązania, wchłanianie do komórek I retencję. Aby ocenić skuteczność terapeutyczną opracowanej metody in vivo, badacze z projektu TARCC posłużyli się modelami nowotworów u myszy, monitorując wzrost guza I ogólne szanse zwierzęcia na przetrwanie. Badania połączono z długoterminowym monitorowaniem toksyczności. Ukierunkowany na guzy peptyd F3 ze znakowaniem radioaktywnym (bizmut-213) skutecznie przenikał do jądra komórek guzowych, wykazując skuteczność terapeutyczną na modelu karcynomatozy otrzewnej u myszy bezwłosych. Kolejnym przykładem pomyślnego zastosowania strategii TARCC było zwiększenie przeżywalności w przypadku zwierzęcego modelu szpiczaka leczonego znakowanymi radioaktywnie przeciwciałami zwalczającymi antygen CD138 powodujący ekspresję szpiczaka. Podobną skuteczność pod względem zmniejszania guzów I wydłużania życia zwierząt odnotowano w przypadku zwierzęcych modeli nowotworów prostaty, pęcherza moczowego I piersi. Na podstawie szczegółowych badań dozymetrycznych, szacunków maksymalnej tolerowanej aktywności oraz wpływu radiobiologicznego wybranych radiofarmaceutyków stwierdzono inne efekty cytotoksyczne w porównaniu z fotonami I elektronami. Niszczenie komórek guzowych przez cząstki alfa było niezależne od hipoksji. Cząstki alfa wykazały też skuteczność przeciwko nowotworzącym komórkom macierzystym, które są odporne na chemioterapię I tradycyjną radioterapię. Całościowe wyniki projektu TARCC wykazały, że izotopy promieniotwórcze emitujące cząstki alfa stanowią obiecującą metodę terapii nowotworów o minimalnych skutkach ubocznych. Upowszechnienie takiej terapii znacznie poprawiłoby jakość życia chorych z nowotworami I ich rodzin.
